Przejście do strony głównej serwisu DSH

Spacer nawiązuje do spotkania o Hipolicie Wawelbergu, które odbyło się 19 września 2017 roku w DSH. W ramach wycieczki Andrzej Chybowski przybliży historię najstarszego warszawskiego osiedla zwanego Kolonią Wawelberga. Odwiedzimy ul. Działdowską, poznamy historię kamienicy hr. Grocholskiego słynnego „Hrabiaka”, przejdziemy ul. Płocką obok dawnej siedziby wydawnictwa płytowego „Odeon” i willi Kowalskich do ulicy Ludwiki. Tam zwiedzimy II Kolonię Wawelberga zbudowaną przez fundację w 1928 roku.

Zbiórka: godz. 15:00, ul. Górczewska 15 (Różany Skwer Pysznych Pączków

6 maja 1898 roku na placu mieszczącym się na działce przy ulicy Górczewskiej 15 leżało trzy miliony cegieł. Tego dnia Hipolit Wawelberg wmurował akt erekcyjny pod budowę osiedla, które postanowił ufundować na piędziesięciolecie swojego banku. Osiedle było przeznaczone dla mniej zamożnych mieszkańców Warszawy. W tym celu rok wcześniej powołał komitet, który opracował wszelkie założenia architektoniczne i higieniczne społeczne i programowe kolonii.

W skład komitetu budowy weszli wybitni obywatele Warszawy: Jan Berson, Mikołaj Brauman, Edward Goldberg, Edmund Diehl, Jan Gryżewski, Józef Kirszroth-Prawnicki, Kazimierz Loewe, Edward Lilpop, Stanisław Markiewicz, Bolesław Milkowski, Kajetan Mościcki, Franciszek Nowodworski, Bronisław Rogójski, Stanisław Rotwand, Emil Sokal, Adolf Suligowski, Ignace Szebeko, Karol Szlenkier i Józef Tchórznicki.                                                                   

W ciągu 2 lat wybudowano osiedle składające się z 3 budynków mieszkalnych i 3 socjalnych. Trzy duże budynki z czerwonej cegły otoczone piękną zielenią mieściły 335 mieszkań. Kamienice wyposażono w kanalizację, bieżącą wodę, zsypy na śmieci i oświetlenie – początkowo gazowe, a wkrótce elektryczne.

Intencją Hipolita Wawelberga było sprowadzenie „pod jeden dach” osób o różnym poglądach, aby zlikwidować antagonizmy rasowe, wyznaniowe i różnice społeczne. Podarował mieszkańcom spójny program społeczny. W budynkach osiedla działały dwie szkoły, ochronka, przedszkole, świetlica z czytelnią, sala zabaw, łaźnie, pralnie, kaplica. Na terenie kolonii organizowano liczne wykłady dla seniorów, kursy zawodowe i pomoc dla matek, które nie były w stanie wykarmić dzieci.  Na osiedlu funkcjonowała też fundacja kolonii letnich dla dzieci organizująca wyjazdy wakacyjne i turnusy lecznicze. Gdy w 1916 roku przyłączono Wolę do Warszawy to właśnie wokół Kolonii Wawelberga kształtowało się serce i centrum przyszłej dzielnicy.

Kolonia stała się prototypem współczesnych osiedli mieszkaniowych, a program zaczynem intelektualnym i wzorem dla twórców Towarzystwa Osiedli Robotniczych na Kole i Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej na Żoliborzu.