Jak daleko posunie się człowiek, któremu zabroniono słuchać ulubionej muzyki? Jak żyło się w czasach, gdy homoseksualizm był powodem nękań przez tajną policję? Jak smakowała sztuka, gdy każde zdjęcie, graffiti czy happening mogły zaprowadzić do celi, obicia pałką czy upadku z 4. piętra?
„Hot Men, Cold Dictatorship”
Wspólnie z Instytute Filozofii i Socjologii PAN oraz zespołem badawczym „Courage. Łączymy kolekcje” zapraszamy na międzynarodowy festiwal filmów dokumentalnych „Kultura jako opór”.
Festiwal przedstawia historie niepokornych twórców i miłośników kultury z krajów bloku wschodniego.
Poznamy historię obywatela ZSRR, który raz za razem oddawał krew, by uzbierać na start chałupniczej tłoczni płyt z zakazanym rockiem i jazzem. Tłoczono je „na żebrach” czyli używanych kliszach rentgenowskich. Kilka dekad później w Rumunii kwitła podziemna dystrybucja kaset VHS z filmami Chucka Norrisa czy Stallone’a, a zmysłowy głos lektorki dubbingu znał cały kraj. W piwnicach i zrujnowanych domach kultury Budapesztu u progu transformacji wybuchła scena punkowa i hardcorowa. Z kulturowego tygla Nowego Sadu w Jugosławii lat 70. wyszła artystyczna neoawangarda. We Wrocławiu milicja ścigała surrealistycznych happenerów przebranych za krasnali i domagających się upadku Gargamela. Dowiemy się, jak to było być gejem na Węgrzech za Kádára czy piosenkarką jazzową tureckiego pochodzenia w Bułgarii Żiwkowa. Zwycięski film festiwalu to historia wileńskiego fotografa Vitasa Luckusa, który dokumentował radziecką codzienność lat 60., trzymał lwa jako zwierzę domowe, dużo pił, był nękany przez KGB i do tragicznej śmierci nie przestawał tworzyć aktów swej pięknej kochanki Tatiany.
Festiwal otworzy film „From Us to Me” o zjednoczeniu Niemiec widzianym oczami operatorek żurawia z NRD-owskiej stoczni oraz dyskusja, w której wezmą udział dr Justyna Jaworska z Instytutu Kultury Polskiej UW oraz Hanna Gospodarczyk i dr Piotr Filipkowski z IFiS PAN, 7 września o 17:00.
Siostrzanym wydarzeniem festiwalu jest wystawa Bilans ryzyka. Archiwa kultur oporu. Można ją zobaczyć do 8 września 2018 roku w Reducie Banku Polskiego na ul. Bielańskiej 10 w Warszawie.
Celem projektu „Courage” jest powstanie dostępnej on-line bazy wiedzy o działalności opozycji kulturowej w krajach bloku wschodniego.
PROGRAM WYDARZENIA
7.09 (pt.)
sala na górze:
15:30 Hot Men Cold Dictatorship reż. Mária Takács (Węgry 2015, 97 min)
Portret środowisk homoseksualnych i ich trudności w funkcjonowaniu w socjalizmie.
17:00 Oficjalne otwarcie
17:30 From Us to Me reż. Ellin Hare (Wielka Brytania 2016, 87 min)
Po trzydziestu latach ekipa filmowa wraca do byłego NRD, aby porozmawiać z byłymi pracownikami pracowniczej kooperatywy.
sala na dole:
17:00 Olga reż. Miroslav Janek (Czechy 2014, 84 min)
Wspomnienie o Oldze, małżonce Václava Havla – w dużej mierze opowiedziane jej własnymi słowami.
18:30 Generation 68 reż. Nenad Puhovski (Chorwacja 2014, 87 min)
Hołd dla generacji, która pomimo opresyjnego systemu, z optymizmem dążyła do rewolucyjnych zmian.
8.09 (sob.)
12:00 Józef Czapski – Witness of the Century, 1896–1993 reż. Andrzej Wolski (Polska 2016, 58 min)
Biograficzne przestawienie życia Józefa Czapskiego – malarza, pisarza i czołowej postaci polskiej emigracji.
13:00 Footprints in the Snow reż. Slavomír Zrebný (Słowacja, Czechy 2015, 53 min)
Opowieść o tym, jak szmuglowano zakazaną literaturę do socjalistycznej Czechosłowacji.
14:00 Colors of the Voice reż. Rossen Elezov (Bułgaria 2015, 88 min)
Historia życia wybitnej jazzowej piosenkarki Yildiz Ibrahimovej, ukazana na tle prześladowań bułgarskich Turków.
15:30 Next stop – Odeon Cinema reż. Ekaterina Minkova (Bułgaria 2015, 69 min)
Kino Odeon w Sofii i jego archiwa. Historia omijania cenzury i dokumentownaia życia miejskiego w bułgarskiej stolicy.
16:45 The Other Line reż. Nenad Milošević (Serbia 2016, 108 min)
Portret neoawangardowej sceny artystycznej jugosłowiańskiego Nowego Sadu i historia uciszania nonkonformistów.
18:45 Roentgenizdat reż. Stephan Coates, Paul Heartfield (Rosja, USA 2017, 25 min)
Film pokazujący niezwykłą pomysłowość mieszkańców ZSSR, którzy za wszelką cenę chcieli dystrybuować zakazaną muzykę.
19:15 Pomarańczowa Alternatywa reż. Mirosław Dembiński (Polska 1988, 22 min)
Krótki dokument o działalności Pomarańczowej Alternatywy, zawierający nagrania z barwnych i odważnych happeningi grupy.
9.09 (niedz.)
sala na dole:
15:30 Vinyl Generation reż. Keith Jones (Czechy/USA 2016, 72 min)
Retrospektywne spojrzenie na buntownicze subkultury muzyczne w Czechosłowacji lat osiemdziesiątych.
17:00 BP Underground reż. Eszter Turán, Anna Koltay (Węgry 2017, 52 min)
Budapeszt u progu transformacji ustrojowej widziany przez pryzmat subkultur punkowych.
18:00 Chuck Norris vs Communism reż. Ilinca Calugareanu (Rumunia, Węgry, 80 min)
sala na górze:
17:00 Wręczenie nagrody festiwalu COURAGE-Parevo. Dyskusja z reżyserką Giedrė Žickytė.
17:30 Pokaz zwycięskiego filmu Master and Tatyana reż. Giedre Zickyte (Litwa 2015, 78 min). Film opowiada historię życia niezwykłego litewskiego fotografa Vitasa Luckusa – odważnego artysty, który za niezależność zapłacił życiem.
Na pokazy fimów zapraszamy do Domu Spotkań z Historią. Wszystkie filmy zostaną pokazane w języku oryginalnym z angielskimi napisami. Wstęp wolny.
Organizatorzy: Instytut Filozofii i Socjologii PAN, DSH.
Celem projektu „Courage" jest stworzenie dostępnej online bazy artykułów o działalności opozycji kulturowej w krajach bloku wschodniego. Więcej na: http://pl.cultural-opposition.eu.
