Wystawy

  • wystawy plenerowe

Wystawy

Ku nowoczesności. Kresy niepodległe 1919–1939

16.10.2019 - 06.11.2019

Ku nowoczesności. Kresy niepodległe 1919–1939

16.10.2019 - 06.11.2019

  • wystawy plenerowe
wystawy plenerowe  

Plaże wzorowane na Riwierze Francuskiej, polskie zagłębie naftowe, najnowocześniejsze wysokogórskie obserwatorium astronomiczne w Europie czy wyścigi „formuły 1” we Lwowie. Ten nieoczywisty, czasem zaskakujący obraz ziem wschodnich II Rzeczypospolitej zobaczyć można na wystawie plenerowej „Ku nowoczesności. Kresy niepodległe 1919–1939”.



Wystawa poświęcona jest niemal nieobecnym w powszechnej świadomości, wybranym dokonaniom gospodarczym i cywilizacyjnym związanym z odbudową i modernizacją ziem wschodnich II RP. Ekspozycja składa się z siedmiu tematycznych wątków. Każdy z nich opowiada o wybranym aspekcie modernizacji Kresów: od odbudowy po zniszczeniach w latach 1914–1920 i modernistycznej architektury lat 30., przez inwestycje i zakłady przemysłowe (największa polska rafineria w Drohobyczu, Państwowe Kamieniołomy w Janowej Dolinie), znane firmy i marki, (m.in. kultowe radioodbiorniki Elektrit czy luksusowe trunki od Baczewskich).

Na opowieść o ziemiach wschodnich II RP, które w latach 1919–1939 zajmowały blisko połowę terytorium ówczesnej Polski złożyły się też spektakularne akcje inwestycyjne i budowlane, zakłady podbijające swymi wyrobami rynek krajowy i rynki zagraniczne, wielkie imprezy handlowe i sportowe, osiągnięcia techniczne i naukowe z lwowską szkołą matematyczną na czele, atrakcyjna oferta i infrastruktura dla turystów, letników i kuracjuszy. Historyczne zaszłości, skutki wojennych zniszczeń i koncentracja kluczowych inwestycji w II Rzeczypospolitej na terytorium Polski centralnej i zachodniej powodowały ogromne dysproporcje pomiędzy Kresami a resztą kraju. Jednak ziemie wschodnie przeżyły w tym czasie okres niekwestionowanego rozwoju zmieniającego w wielu miejscach ich oblicze. Ogromny wysiłek włożony w odbudowę, rozbudowę i modernizację ziem wschodnich stanowi dziś wspólne dziedzictwo Polski oraz jej sąsiadów – Litwy, Białorusi i Ukrainy.

„Najważniejsze osiągnięcia modernizacyjne II Rzeczypospolitej to sztandarowe inwestycje realizowane w Polsce północnej, centralnej i południowej – budowa Gdyni, magistrali kolejowej ze Śląska, Centralnego Okręgu Przemysłowego czy Mościc, spektakularny rozwój stolicy państwa – Warszawy. Tymczasem ogromnie ciekawy dorobek ziem wschodnich pozostaje niemal kompletnie nieznany. Dopiero od niedawna pochylają się nad nim na poważnie badacze i specjaliści. Stereotypowe postrzeganie Kresów przywołuje najczęściej obraz wspaniałych zabytków przeszłości z jednej strony oraz zacofania z drugiej. Tymczasem o tym, co w ciągu krótkiego, niespełna 20-letniego okresu II RP udało się zrobić, o tym szczególnym okresie rozwoju ziem wschodnich wiemy i mówimy za mało. Stąd próba wywołania wybranych, spektakularnych osiągnięć i dokonań, które zmieniały oblicze Kresów w latach 20. i 30. Najwyższa pora by i one znalazły swoje trwałe i godne miejsce w naszej zbiorowej świadomości. To dziedzictwo jest warte poznania i upowszechnienia, ale też wspólnej troski o jego zachowanie” – mówi kurator wystawy, Tomasz Kuba Kozłowski.



Na wystawie zobaczymy zdjęcia, plakaty, druki ulotne i reklamowe, oryginalne przedmioty z lat 20. i 30. z prywatnej kolekcji kuratora Tomasza Kuby Kozłowskiego, a także z instytucji m.in. z Muzeum Narodowego, Muzeum Plakatu w Wilanowie, Narodowego Archiwum Cyfrowego, Biblioteki Narodowej, zbiorów kolekcjonerów i osób prywatnych.

Kontekst historyczny wystawy tworzą przypadające w 2019 roku rocznice: 100-lecia włączenia w obręb odrodzonego państwa polskiego ziem wschodnich Rzeczypospolitej (stanowiących blisko połowę jego terytorium) oraz 80-lecia agresji niemieckiej i sowieckiej na Polskę, wybuchu II wojny światowej i utraty suwerenności a w konsekwencji utraty tych terytoriów.

Kurator: Tomasz Kuba Kozłowski
Współpraca merytoryczna: Monika Kapa-Cichocka
Projekt graficzny wystawy: zespół wespół
Projekt i wykonanie ekspozytorów: Tryktrak
Partnerzy: Narodowe Archiwum Cyfrowe, Archiwum Państwowe w Warszawie