Program

  • spotkanie
  • książka

Program

Ryszard Żelichowski „Ulice Solca” | spotkanie autorskie

26.02.2025
godzina 18:00

Ryszard Żelichowski „Ulice Solca” | spotkanie autorskie

26.02.2025
godzina 18:00

  • spotkanie
  • książka
spotkanie książka  

Zapraszamy na spotkanie autorskie z Ryszardem Żelichowskim, poświęcone tematowi „Ulice Solca oczami warszawskich artystów”. Wstęp wolny.

Książka „Ulice Solca” autorstwa prof. Ryszarda Żelichowskiego to szczegółowa monografia poświęcona warszawskiej dzielnicy Solec, ukazująca jej unikalny charakter i bogatą historię. Publikacja zawiera około 90 ilustracji, które znakomicie dopełniają narrację o tej niezwykłej części stolicy.

Książka ukazała się w listopadzie 2024 roku (wydanie drugie, rozszerzone) z inicjatywy Stowarzyszenia 200-lecia Powołania Fabryki Hirschmann i Kijewski, nakładem Wydawnictwa Nova Veda, we współpracy z Domem Spotkań z Historią. Jej wydanie zostało zrealizowane dzięki wsparciu Warszawskiego Funduszu Książki Historycznej.

Solec, obecnie integralna część Powiśla, pierwotnie funkcjonował jako osada, później jurydyka, a następnie przedmieście Warszawy. W połowie XIX wieku obszar ten stał się ważnym centrum przemysłowym miasta. Jego teren, większy niż historyczny Solec, rozciąga się na południe od ulicy Tamki do rogatek Czerniakowskich, granicząc z Wisłą, skarpą i terenem Łazienek. Autor określa tę przestrzeń mianem Powiśla południowego, szczególnie w kontekście dziejów najnowszych.

Odwołując się do słów prof. Ryszarda Żelichowskiego:
„Powiśle, dziwnym zrządzeniem losu, pozostało poza kręgiem zainteresowań historyków, a przecież jego monografia mogłaby stanowić cenny wkład do dziejów całej aglomeracji warszawskiej. Bardziej odległe od centrum miasta dzielnice (Praga, Mokotów, Ochota czy Wola) doczekały się już zbiorowych opracowań monograficznych. Niniejsza książka, którą przygotowywałem od dawna, zainspirowana przez wielkiego polskiego historyka, profesora Stefana Kieniewicza (już nieżyjącego), ma na celu uzupełnienie tej luki.”

Kontynuując ten wątek, prof. Żelichowski zauważa:
„Solec to dziś nazwa jednej z ulic Powiśla, integralnej części Śródmieścia Warszawy. Już tylko historykom i warszawskim varsavianistom nazwa ta kojarzy się z czymś więcej niż tylko z ulicą ‘gdzieś w pobliżu rzeki’ lub hotelem przy Wisłostradzie. Twórcy ustawy o miastach z 1791 roku, która likwidowała jurydyki i włączała je do organizmu miejskiego, bez wątpienia byliby zaskoczeni efektem integracyjnym osiągniętym w XX wieku.”

Solec, od swojej pierwotnej roli osady, przez status jurydyki, aż po funkcję przedmieścia stolicy, posiadał w ubiegłych stuleciach odrębną tożsamość i burzliwe dzieje. W początkach Królestwa Kongresowego stał się jednym z kluczowych ośrodków przemysłowych Warszawy. Na przestrzeni wieków toczyła się tu spektakularna walka z żywiołem Wisły, która nadawała specyficzny charakter mieszkańcom Solca, kształtując ich silną więź z rzeką. Mimo to administracyjne podziały Warszawy, począwszy od końca XVIII wieku, nie uwzględniały odrębności Solca, który umownie traktowano jako część Powiśla. Jak zauważył Eugeniusz Szwankowski, Powiśle obejmuje dwa odrębne obszary – na północ od Tamki (Mariensztat, Stanisławów), zabudowane w czasach stanisławowskich, oraz stare Solec z ulicami Solec i Czerniakowską, gdzie dominowały wąskie parcele z zabudową przemysłowo-handlową.

Obecnie niewiele pozostało z dawnego Solca, który przez wieki stanowił ważną część krajobrazu społecznego i gospodarczego Warszawy.

Ryszard Żelichowski – politolog i historyk
Profesor związany z Instytutem Studiów Politycznych PAN. Jego badania koncentrują się na początkach rewolucji przemysłowej oraz historii infrastruktury miejskiej Warszawy.

Wybrane publikacje:

  • Lindleyowie. Dzieje inżynierskiego rodu, Biblioteka Societas Lindleiana, Warszawa 2019, t. I–III.
  • Zwyczajny 1934. Polska na zdjęciach Willema van de Polla (współautor W. Materski), DSH, Warszawa 2014.
  • Plan Warszawy 1912. Plan niwelacyjny miasta Warszawy. Zdjęcie pod kierunkiem Głównego Inżyniera W.H. Lindleya (współautor P. Weszpiński), Muzeum Warszawy, Warszawa 2016.
  • 125 lat Wodociągów Warszawskich 1886–2011. Album (współautor J. Zieliński), MPWiK, Warszawa 2011.
  • Ulica Smolna, seria Ulice Mojego Miasta, VEDA, Warszawa 1998.