Dom Spotkań z Historią i miesięcznik STOLICA zapraszają na weekendowy cykl pokazów filmowych oraz debatę
Powroty. Warszawa 1945. Będziemy prezentować archiwalne materiały i kroniki filmowe poświęcone Warszawie w 1945 roku i porozmawiamy o krajobrazie społecznym miasta po 17 stycznia 1945 roku.
Lewobrzeżna Warszawa w styczniu 1945 roku była niemal zupełnie zrujnowana, według danych Warszawskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Statystycznego budynki zniszczone całkowicie lub w znaczącej części stanowiły ponad 75% zabudowy, nieuszkodzone zaledwie 8%. Gruzy nierzadko sięgały czterech metrów, ulice poprzedzielane były rowami i barykadami. Dymiła się jeszcze część pogorzelisk. Miasto było częściowo zaminowane. W wielu miejscach znajdowały się prowizoryczne płytkie groby, a na ulicach, w podwórzach i piwnicach leżały nie pochowane ciała.
Po upadku Powstania Warszawskiego mieszkańcy, którym udało się przeżyć, zostali wysiedleni do obozów przejściowych na przedmieściach (przede wszystkim w Pruszkowie), z których wywieziono ich do obozów koncentracyjnych i na roboty przymusowe do Rzeszy. Warszawiacy zaczęli wracać do miasta po wycofaniu się Niemców i wkroczeniu Rosjan 17 stycznia 1945. Szukali swoich bliskich, swoich domów i dobytku. Zaczęło się ciężkie życie w ruinach. Nie było jeszcze przesądzone, że Warszawa będzie nadal stolicą, do miasta nie nadciągali więc jeszcze żądni karier, nie było też już prawie czego szabrować. Przede wszystkim wracali więc ci, którzy czuli się z miastem związani.
W PROGRAMIE:
17 STYCZNIA (SOBOTA)
- godz. 14.00: pokazy filmów dokumentalnych (część 1)Kroniki i materiały archiwalne pokazujące Warszawę po 17 stycznia 1945 roku. Na filmach zobaczymy zrujnowane miasto, powracających do stolicy warszawiaków i stopniowo odradzające się życie. W programie: Punkt na mapie (1985, 22’) Grzegorza Lasoty przywołujący okres od upadku Powstania Warszawskiego do stycznia 1945; Kalendarz Warszawski (1974, 12’) Tadeusza Makarczyńskiego – kalendarium 1945 roku od rozminowywania wymarłych ruin po miasto zapełniające się ludźmi, pierwszy prowizoryczny most i targowisko, środki transportu, pierwsze święta w zrujnowanych kościołach oraz Ballada F-moll (1945, 10’) Andrzeja Panufnika; Ulica Brzozowa (1947, 9’) Wojciecha Jerzego Hasa i Stanisława Różewicza; kroniki z 1945 roku.
- godz. 16.00: Powroty. Warszawa 1945Debata poświęcona krajobrazowi społecznemu miasta w pierwszym roku po wojnie. Gośćmi spotkania będą: prof. Jerzy Kochanowski (Instytut Historyczny UW), Tomasz Markiewicz (varsavianista), Wiesław Łagodziński (Polskie Towarzystwo Statystyczne) oraz świadkowie. Rozmowę moderować będzie redaktor Jerzy Kisielewski.
18 STYCZNIA (NIEDZIELA)
- godz. 14.00: pokazy filmów dokumentalnych (część 2)W programie: Powrót (1985, 20’) i Suita warszawska (1946, 18’) Tadeusza Makarczyńskiego poświęcone pierwszym dniom i tygodniom powojennej Warszawy oraz duński dokument z 1948 pokazujący wstrząsające warunki życia w powojennej Polsce, a także kroniki z 1945 roku.
- godz. 16.00: „Co ty tu robisz człowieku?” – pierwszy odcinek serialu „Dom”.Kultowy dziś serial opowiada o losach mieszkańców kamienicy przy ul. Złotej w Warszawie, w tle pokazana z dokumentalną pieczołowitością Warszawa w czasie odbudowy. W pierwszym odcinku oglądamy powracających z różnych stron lokatorów, pierwsze próby wskrzeszenia życia w starym domu, gruzy i powojenną biedę. O realiach życia tuż po wojnie w Warszawie przed filmem opowie Krzysztof Jaszczyński, varsavianista.
WYDARZENIE NA FB
Pod koniec stycznia ukaże się broszura Warszawa 1945. Powroty w serii „Z Archiwum Historii Mówionej” wydawanej przez Dom Spotkań z Historią i Ośrodek KARTA. Zeszyt będzie czwartym prezentującym relacje mieszkańców stolicy. Do tej pory ukazały się Warszawa międzywojenna w pamięci jej mieszkańców; Warszawa okupowana. Relacje mieszkańców; Mieszkańcy Warszawy w czasie Powstania 1944.
Z tej okazji ukaże się również specjalne wydanie miesięcznika STOLICA poświęcone powrotom i pierwszym miesiącom odbudowy Warszawy.
W Księgarni XX wieku będzie można kupić publikacje o powojennej Warszawie, w tym albumy ze zdjęciami amerykańskiego fotografa Johna Vachona i amerykańskiego architekta Henry'ego N. Cobba, którzy odwiedzili nasz kraj w latach 1946 i 1947.
