Dom Spotkań z Historią zaprasza do Krakowa na pokaz monodramu Agnieszki Przepiórskiej „OCALONE” na podstawie tekstu Piotra Rowickiego w reżyserii Mai Kleczewskiej. Spektakl będzie można zobaczyć 14.12 o godz. 16:00 i 20:00 w Małopolskim Ogrodzie Sztuki, podczas 17. Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego BOSKA KOMEDIA.
BOSKA KOMEDIA to najważniejszy festiwal teatralny w Polsce i najbardziej rozpoznawalna marka wśród twórców i twórczyń teatralnych na świecie. Więcej informacji o Festiwalu Boska Komedia oraz bilety na poszczególne spektakle znajdziecie na https://bilety.boskakomedia.pl
„OCALONE”, wyreżyserowane przez Maję Kleczewską, to kolejny poruszający monodram w dorobku Agnieszki Przepiórskiej i jeden z pierwszych głosów oddanych ofiarom pacyfikacji Ochoty podczas Powstania Warszawskiego. Na bazie skrawków wspomnień i dzienników pochodzących od świadków i ofiar, autor scenariusza – Piotr Rowicki – utkał historię Ireny K. ukazując fragment wielu zbrodni, jakich dopuściły się w 1944 r. odziały SS RONA, składające się głównie z dezerterów zbiegłych z Armii Czerwonej. Spektakl nie jest jednak wyłącznie historią o obozie przejściowym na Zieleniaku, ale uniwersalną opowieścią o kobietach, które doświadczyły gwałtu wojennego. Historią aktualną pod każdą szerokością geograficzną, w której toczą się działania wojenne, a gwałt jest stosowany jako forma broni.
Irena K. z ulicy Opaczewskiej miała 12 lat, kiedy w sierpniu 1944 r. w powstańczej Warszawie pojawiły się oddziały SS RONA, spędzając cywilną ludność Ochoty na Zieleniak. Nocą, pijani sołdaci wyciągali z tłumu młode i stare kobiety, małe dziewczynki i przyszłe matki, które masowo gwałcili. Wiele z nich zostało w bestialski sposób zabitych. Irence udało się przeżyć. Na osiemdziesiąt lat jej pamięć zamilkła, ale w dniu odsłonięcia pomnika „ku czci pomordowanych” wszystko do niej wróciło. Znowu była noc na Zieleniaku, krzyki dziewczynek i kobiet, których nikt nie potrafił ocalić. Znowu usłyszała swój stłumiony głos, a potem, nagle zaczęła głośno mówić: „miałam wtedy wpiętą we włosy taką białą wstążkę…”.
Fragmenty recenzji:
„Chyba najsilniej działający na emocje ze wszystkich, zawsze poruszających monodramów Agnieszki Przepiórskiej. (…) to wstrząsająca relacja z wojennego opiekła kobiet i hołd oddany tym, o których do niedawna się nie mówiło.”
Aneta Kyzioł, „Polityka”
„Przez lata historia wojennej seksualnej przemocy była spychana w niepamięć, a przecież jest nieodłączną częścią wojny, bronią, która rani na dziesięciolecia. I którą ciągle się stosuje. Końcowy, patetyczny apel zgwałconych i zabitych kobiet z Zieleniaka wstrząsa mną do głębi. Ta historia się nie skończyła.”
Katarzyna Janowska, „Newsweek”
„Uprzedzę od razu, to nie będzie Wasze „zwykłe” wyjście do teatru, tego monodramu nie obejrzycie bezkarnie. To jeden z takich spektakli, po których trudno bić brawo, bo oklaski trochę unieważniają to, co się obejrzało, to, o czym się usłyszało. A jednak po długiej chwili przejmującej ciszy publiczność aktorce za Ocalone dziękuje, bo – to wspaniała robota. (…) Ten wspaniały spektakl, będący hołdem złożonym niemym dotąd ofiarom Zieleniaka, widziałem przed ponad tygodniem i - wciąż nie mogę z niego wyjść.”
Rafał Turowski, „rafalturow.ski”
„To najmocniejszy z monodramów Agnieszki Przepiórskiej. W mistrzowski sposób prowadzi swoją postać od złamanej staruszki, przez skrzywdzoną dziewczynkę, do oszalałej z bólu mścicielki. Bardzo ważnym uzupełnieniem są oparte na starych zdjęciach animacje Krzysztofa Garbaczewskiego.”
Przemysław Gulda, „guldapoleca”
„Mimo że Rowicki, Przepiórska i Kleczewska kończą „Ocalone" podniosłą formą wywołania do apelu, to teatr prowadzi nas tu do zderzenia porządków i stylów mówienia — prywatnej opowieści i bohaterskiej historii państwowej. Czy aby uczcić i dostrzec potworne cierpienie i niewidzialną przez lata krzywdę, trzeba wpisać je w heroiczny patos? Ocalone zostawiają nas z pytaniami.”
Witold Mrozek, „Gazeta Wyborcza”
„Monodram „Ocalone" łączy formy właściwe teatrowi faktu z teatrem kreacyjnym, realistyczną narrację z metaforą. Powstała na wskroś nowoczesna, przejmująca opowieść o bolesnej, wciąż słabo rozpoznanej ranie. Jest w tym geście artystów coś z Żeromskiego rozdrapywania ran, „żeby się nie zabliźniły błoną podłości". I jest wiara w ozdrowieńczą siłę teatru.”
Tomasz Miłkowski, „Przegląd”
Spektakl grany jest na piątym piętrze Pasty, legendarnego budynku, którego żelbetowa konstrukcja mimo ataków Niemców nie zdradziła swych obrońców do końca Powstania. Teraz we wnętrzu odartym do surowego betonu opowiada tragedię umęczonych kobiet Ochoty. Za oknami migocze szczęśliwa, mimo wszystko bezpieczna Warszawa trzeciej dekady XXI wieku, a my lewitujemy ponad nią w kapsule zbrodni i bólu sprzed ośmiu dekad.
Maciej Nowak, „menadżer, krytyk”
„Wspaniale intensywne, różnorodne, bo nasycone niewinnością, bólem, tęsknotą, chęcią zemsty, rezygnacją i walką aktorstwo Agnieszki Przepiórskiej w ekspansywnie emocjonalnej choreografii Anny Krysiak doskonale łączy się z plastycznymi kompozycjami Krzysztofa Garbaczewskiego, które działają na wielu poziomach percepcji. Obraz słowny, choreograficzny i filmowy stapiają się, wzmacniając siłę wymowy monodramu Piotra Rowickiego. Reżyseria Mai Kleczewskiej nadaje mu swą ostrą bezkompromisowością trudnej prawdy indywidualne, wyraziste, wieloznaczne piętno. Moc.
Ewa Bąk, „Okiem Widza”
OCALONE
w roli Ireny K.:
Agnieszka Przepiórska
tekst:
Piotr Rowicki
reżyseria:
Maja Kleczewska
kostium:
Konrad Parol
muzyka:
Cezary Duchnowski
wideo:
Krzysztof Garbaczewski
choreografia:
Anna Krysiak
konsultacja merytoryczna:
Sylwia Chutnik, dr Wiola Rebecka, Joanna Rolińska
kwerenda w zbiorach Archiwum Historii Mówionej DSH i FOK:
Joanna Rączka
projekt plakatu:
Alina Rybacka
kierowniczki produkcji:
Małgorzata Błasińska, Agata Kucharska (DSH), Olga Stefańska
współpraca produkcyjna:
Weronika Komorowska (DSH)
promocja:
Marta Czyż, Marianna Januszewicz, Maja Raczyńska, Marta Rogowska, Nadzieja Rudzka, Kaja Stępkowska
producentka wykonawcza:
Katarzyna Puchalska (DSH)
producent:
Dom Spotkań z Historią
partnerzy projektu:
Fundacja Polskiego Państwa Podziemnego, Ośrodek Kultury Ochoty.
Spektakl bierze udział w 31. Ogólnopolskim Konkursie na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej.
Ogólnopolski Konkurs na Wystawienie Polskiej Sztuki Współczesnej ma na celu nagradzanie najciekawszych poszukiwań repertuarowych w polskim teatrze, wspomaganie rodzimej dramaturgii w jej scenicznych realizacjach oraz popularyzację polskiego dramatu współczesnego. Konkurs organizowany jest przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego w Warszawie. W I etapie Konkursu spektakle ocenia Komisja Artystyczna w składzie: Jacek Sieradzki (przewodniczący), Adam Karol Drozdowski, Dominik Gac, Anna Pajęcka, Kamila Łapicka, Eryk Maciejowski, Wiktoria Wojas.
Agnieszka Przepiórska i Maja Kleczewska / fot. Olga Tuz/DSH
