Znamy laureatów Nagrody Historycznej m. st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego!
Grzegorz Motyka został laureatem Nagrody Historycznej m.st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. Laureatkę wybrały też skupione wokół Nagrody Młodzieżowe Kluby Historyczne – została nią Kalina Błażejowska.
W niedzielę, 1 grudnia, w Bibliotece Narodowej w Warszawie, po raz 16. została przyznana Nagroda Historyczna m. st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego. Spośród stu zgłoszonych książek, a następnie pięciu nominacji, jury pod przewodnictwem prof. Andrzeja Friszkego wybrało książkę „Akcja »Wisła« ‘47. Komunistyczna czystka etniczna” autorstwa Grzegorza Motyki. Zwycięzca otrzymał statuetkę – replikę temperówki patrona nagrody – oraz 50 tys. złotych. Po raz pierwszy nagrody pieniężne otrzymali również pozostali nominowani, po 10 tys. złotych.
Wydawcą nagrodzonej publikacji jest Wydawnictwo Literackie. „Nigdy wcześniej i nigdy później państwo polskie nie prowadziło na podobną skalę etnobójczej polityki" – pisze Grzegorz Motyka w książce o akcji „Wisła”, w wyniku której 140 tys. polskich obywateli zostało wysiedlonych z domów zajmowanych od pokoleń. Działo się to rękoma polskich polityków, urzędników i wojskowych. Celem brutalnej operacji było nie tylko zniszczenie podziemia i ukaranie wspierającej go ludności cywilnej, ale wymuszona polonizacja mniejszości ukraińskiej i łemkowskiej.
Grzegorz Motyka, laureat tegorocznej Nagrody, jest historykiem i politologiem skupiającym się w pracy badawczej na problematyce stosunków polsko-ukraińskich po 1939 roku oraz kwestii antykomunistycznego oporu w Europie Środkowej po 1944 roku.
Uzasadnienie jury
„Ogromna wiedza o faktach idzie w parze z dokładnością w rekonstruowaniu szczegółów, wnikliwością krytyki źródeł i mądrością w wyciąganiu wniosków, dostrzeganiu związków między faktami. W bardzo trudnym obszarze, gdzie emocje (obu stron) niekiedy bardzo silne, często prowadzą do niechęci i niemożności zrozumienia racji drugiej strony (wtedy i dziś) prof. Motyka ze spokojem i precyzją mówił i pisał o faktach, pamiętając też cały czas o racjach moralnych i prawie ofiar do przywrócenia o nich pamięci" – uzasadniał werdykt prof. Andrzej Friszke, przewodniczący jury.
Laureatka Młodzieżowych Klubów Historycznych
Co roku swoją Nagrodę przyznają również Młodzieżowe Kluby Historyczne, którym również patronuje Kazimierz Moczarski. Jest nią "Ołówek", statuetka pasująca do "Temperówki Kazimierza Moczarskiego". Kluby na co dzień promują modę na czytanie książek historycznych wśród uczniów szkół średnich. Tym razem “Ołówek” trafił do Kaliny Błażejowskiej za książkę „Bezduszni. Zapomniana zagłada chorych” Wydawnictwa Czarnego.
Jury
Prof. Andrzej Friszke (przewodniczący), prof. Antoni Dudek, prof. Dobrochna Kałwa, prof. Barbara Klich-Kluczewska, prof. Jan Kofman, dr hab. Andrzej Krzysztof Kunert, prof. Anna Landau-Czajka, dr Anna Machcewicz, dr Tomasz Makowski, Małgorzata Szejnert, Andrzej Wielowieyski.
O Nagrodzie
Nagroda Historyczna m. st. Warszawy im. Kazimierza Moczarskiego, ustanowiona w grudniu 2018 roku uchwałą Rady m.st. Warszawy, jest kontynuacją nagrody powstałej w 2009 roku za najlepszą książkę poświęconą najnowszej historii Polski. To jedna z najważniejszych nagród historycznych w kraju, a jej laureatami byli m.in. Timothy Snyder, Alexandra Richie, Karol Modzelewski, Grzegorz Piątek, Anna Wylegała, a w ubiegłym roku Sławomir Łotysz. Jury nagradza publikacje podejmujące tematy, które frapują nie tylko naukowców i miłośników historii. Pogłębiona refleksja nad najnowszą historią Polski pozwala bowiem zrozumieć również bieżącą rzeczywistość i światopoglądowe spory, które toczymy do dziś.
Patron Nagrody
Nagroda jest uczczeniem pamięci Kazimierza Moczarskiego, dziennikarza i prawnika, demokraty i żołnierza Armii Krajowej, po wojnie przez 11 lat więzionego przez komunistów. Był on autorem „Rozmów z katem”, niezwykłego zapisu rozmów z Jürgenem Stroopem, likwidatorem warszawskiego getta, z którym dzielił jedną celę więzienia na warszawskim Mokotowie.
Organizatorzy i partnerzy
Organizatorem i fundatorem konkursu jest m. st. Warszawa, a współorganizatorami Dom Spotkań z Historią oraz Fundacja im. Kazimierza i Zofii Moczarskich. Partnerem nagrody jest Biblioteka Narodowa. „Gazeta Wyborcza" sprawuje patronat medialny.
