Przejście do strony głównej serwisu DSH

Dyskusja o książce z udziałem autorki Anny Wylegały, prof. Tomasza Stryjka, dr. hab. Piotra Kwiatkowskiego oraz red. Adama Szostkiewicza. Wieczór poprowadzi Dominik Czapigo z Archiwum Historii Mówionej Ośrodka KARTA  i Domu Spotkań z Historią. Książka stanowi porównawcze case study pamięci społecznej w miejscach, które na skutek wojennych i tuż powojennych czystek etnicznych, masowych przesiedleń i migracji doświadczyły niemal całkowitej wymiany ludności. Żółkiew – do 1939 roku wieloetniczne (zamieszkane przez Żydów, Polaków i Ukraińców) miasteczko w województwie lwowskim, należące do II Rzeczpospolitej – po wojnie weszła w skład Ukraińskiej SRR. Krzyż, przed wojną niemiecki Kreuz (Ostbahn), znalazł się po 1945 roku w granicach polskich „ziem odzyskanych”. Oba miasta nie tylko straciły większość swoich mieszkańców i znaczną część tkanki miejskiej, zostały również pozbawione dotychczasowej tożsamości i historii. To samo spotkało ludzi, którzy do Krzyża i Żółkwi przyjechali: niezależnie od tego, czy byli migrantami przymusowymi, czy dobrowolnymi, musieli rozpocząć nowe życie i przystosować się do zupełnie nowych warunków. Musieli też – fizycznie i symbolicznie – zająć miejsce tych, których we wspomnianych miejscowościach już nie było. Na podstawie analizy ponad stu pięćdziesięciu wywiadów biograficznych i biograficzno-tematycznych autorka odtwarza proces kształtowania się nowej, powojennej rzeczywistości społecznej w obu miastach, ograniczony przez represywny system polityczny, wewnętrzne konflikty i indywidualne ludzkie dramaty. Pokazuje, w jaki sposób różne grupy nowych mieszkańców odnoszą się do przeszłości grupy własnej, obecnego miejsca zamieszkania oraz ludzi, którzy żyli tu przed nimi. Pamięć przesiedlenia i postmigracyjna rekonstrukcja tożsamości, dynamika procesów zakorzenienia w różnych pokoleniach mieszkańców Krzyża i Żółkwi, lokalne spory o bohaterów i zdrajców – to najważniejsze tematy pojawiające się w książce. Osadzając analizę empiryczną w instrumentarium teoretycznym współczesnych studiów nad pamięcią biograficzną i zbiorową, praca proponuje oryginalne spojrzenie porównawcze na problematykę pamięci w Europie Środkowo-Wschodniej. Anna Wylegała (ur. 1982), socjolożka, absolwentka Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych na Uniwersytecie Warszawskim oraz Szkoły Nauk Społecznych PAN. Studiowała również na Uniwersytecie im. Iwana Franki we Lwowie. Adiunkt w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Tłumaczka literatury ukraińskiej, koordynatorka i uczestniczka projektów dokumentacyjnych z zakresu historii mówionej (w latach 2007–2012 pracownik programu „Historia Mówiona” Fundacji Ośrodka KARTA). Stypendystka Toronto University, Imre Kertész Kolleg Jena i United States Holocaust Memorial Museum. Obszar jej zainteresowań badawczych obejmuje m.in. pamięć zbiorową i indywidualną, studia biograficzne, problemy tożsamości społecznej oraz powojenne przemiany struktury społecznej w Polce i na Ukrainie. Organizatorzy: Wydawnictwo Naukowe Uniwersystetu Mikołaja Kopernika, Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Dom Spotkań z Historią.