Wyniki naboru
Znamy wyniki pierwszego naboru Warszawskiego Funduszu Książki Historycznej zainicjowanego przez m.st. Warszawę. Fundusz umożliwia wydawanie książek o historii najnowszej, w szczególności o Warszawie. Operatorem funduszu jest Dom Spotkań z Historią.
Komisja konkursowa w składzie: Piotr Jakubowski (dyrektor Domu Spotkań z Historią), Jarosław Kutera (główny specjalista Wydziału Rozwoju Kultury, Biuro Kultury Urzędu m.st. Warszawy), oraz Nadzieja Rudzka (koordynatorka programu, DSH), w ramach programu „Warszawski Fundusz Książki Historycznej”, przyznała dofinansowanie następującym publikacjom:
* „JAN KARSKI. W CUDZEJ PAMIĘCI” opracowanie tekstów: Wioletta Wejman (Fundacja Edukacyjna Jana Karskiego)
* „KOLEŻANKI I KOLEDZY. INŻYNIERSKA 3” autorstwa Anny Walewskiej (Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie)
* „ULICE SOLCA” autorstwa Ryszarda Żelichowskiego (Stowarzyszenie 200-lecia Powołania Fabryki Hirschmann i Kijewski)
Gratulujemy nominowanym i dziękujemy za wszystkie zgłoszenia! Zgodnie z regulaminem Warszawskiego Funduszu Książki Historycznej dofinansowane publikacje zostaną wydane do 31 grudnia 2024 roku.
Opis nominowanych książek
„JAN KARSKI. W CUDZEJ PAMIĘCI” opracowanie tekstów: Wioletta Wejman
Książka „Jan Karski. Z cudzej pamięci” została wydana w grudniu 2024 roku w ramach projektu realizowanego przez Fundację Edukacyjną Jana Karskiego.
Publikacja przybliża sylwetkę legendarnego kuriera Armii Krajowej, który przekazywał światu informacje o tragedii Żydów podczas II wojny światowej oraz sytuacji w okupowanej Polsce. Książka zawiera wspomnienia osób, które miały okazję współpracować z Karskim lub były świadkami jego działań. Materiał został zebrany podczas 25 rozmów przeprowadzonych w latach 2021–2023 oraz na podstawie jednego tekstu. W projekcie wzięły udział osoby reprezentujące różne środowiska, poglądy i doświadczenia, w tym politycy, naukowcy, dyplomaci, dziennikarze, artyści, sąsiedzi oraz były student profesora.
Zarejestrowane wywiady dotyczą głównie schyłkowego okresu życia Jana Karskiego – spotkań z człowiekiem starszym, w pełni dojrzałym, który zmarł w 2000 roku. W duchu historii mówionej rozmówcy dzielą się wybranymi przez siebie sytuacjami i wspomnieniami, pozwalając spojrzeć na Karskiego z różnych perspektyw. Dzięki temu przywracają jego postać do życia, a jednocześnie poszerzają przestrzeń dialogu na temat Jana Karskiego i wartości, które reprezentował. Opowieści te przedstawiają go nie tylko jako bohater, ale również jako człowieka zdolnego w wyjątkowy sposób łączyć działalność konspiracyjną z życiem prywatnym. Publikacja dostarcza wnikliwego obrazu jego osobowości, sposobu myślenia i motywacji, które kierowały jego działaniami w czasach wojny.
Karski pozostawił w rozmówcach trwały ślad. Nie ukrywając wzruszenia, bohaterowie nagrań wyznają, że spotkania z Janem Karskim nigdy nie zapomną. Niektórzy opisali je jako spotkanie z jednym z najważniejszych ludzi w ich życiu. Charakteryzują go wielkimi słowami: uczciwy, zintegrowany wewnętrznie, empatyczny, rycerski, wolny od jakiejkolwiek próżności, wymagający wobec siebie, odważny, błyskotliwie inteligentny, zaangażowany, propaństwowiec.
Osoby, które podzieliły się wspomnieniami o Janie Karskim:
Czesław Bielecki, Marian Marek Drozdowski, Justyna Duriasz-Bułhak, Michał Fajbusiewicz, David Harris, Andrzej Jaroszyński, Elżbieta Jasztal-Szwed, Ewa Junczyk-Ziomecka, Maciej Kozłowski, Jerzy Koźmiński, Peter F. Krogh, Jolanta Kwaśniewska, Aleksander Kwaśniewski, Michał Mrożek, Jacek Nowakowski, Joanna Podolska, Szymon Rudnicki, Marek Siwiec, Anna Socha VanMatre, Stanisław Sołtysiński, Tomasz Szarota, Ewa Szymańska-Wierzyńska, Marian Turski, Lech Wałęsa, Maciej Wierzyński, Andrzej Żbikowski.
Osoby przeprowadzające wywiady: Agnieszka Uścińska, Sławomir Turkowski, Ewa Wierzyńska, Ewa Junczyk-Ziomecka, Bożena Regulska-Komornicka.
„Jan Karski. W cudzej pamięci”
Grudzień 2024, Warszawa
Partner wydawniczy: Wydawnictwo Poznańskie sp. z o.o.
Współwydawca: Dom Spotkań z Historią. Książka powstała we współpracy z Domem Spotkań z Historią ze środków Warszawskiego Funduszu Książki Historycznej
Opracowanie tekstów i wybór wywiadów: Wioletta Wejman.
Redakcja: Katarzyna M. Jurkowska.
Korekta: Dominika Kamyszek.
Opracowanie graficzne: to/studio.
Koordynacja projektu i redaktorka prowadząca: Bożena Regulska-Komornicka.
Więcej: https://www.jankarski.net/pl/projekty-2/ksiazka-jan-karski-w-cudzej-pamieci.html
„KOLEŻANKI I KOLEDZY. INŻYNIERSKA 3”, Anna Walewska
Anna Walewska w swojej debiutanckiej książce „Koleżanki i koledzy. Inżynierska 3” opowiada o wyjątkowym miejscu na warszawskiej mapie sztuki – kompleksie kamienic przy ulicy Inżynierskiej 3. To właśnie tam, w latach 90. XX wieku i 2000., mieściły się pracownie artystyczne, teatry, studia fotograficzne i nocne kluby, które stały się przestrzenią twórczej aktywności oraz miejscem spotkań różnych subkultur.
Książka łączy wywiady-rzeki z artystkami i artystami współtworzącymi to środowisko – Zeldą Klimkowską, Katarzyną Kozyrą, Pawłem Althamerem, Katarzyną Górną, Karolem Radziszewskim, Jankiem Mioduszewskim i Ivo Nikiciem – z osobistą narracją autorki, która nie tylko dokumentuje ich działania, lecz także przywołuje atmosferę Warszawy tamtego okresu. Walewska, współpracując przy Inżynierskiej z Katarzyną Kozyrą, uchwyciła ponad dwie dekady przemian w polskiej sztuce, przedstawiając je w subiektywnej i literacko atrakcyjnej formie.
Publikacja stanowi zarówno żywą opowieść o fenomenie praskiego ośrodka artystycznego, jak i monografię miejsca, które przez lata było świadkiem artystycznych działań twórczych. Tekst uzupełniają szczegółowe „metryczki” wystaw i wydarzeń teatralnych oraz wybór około stu fotografii pochodzących z prywatnych archiwów artystów, co czyni książkę cennym źródłem dokumentującym historię polskiej sztuki współczesnej.
Anna Walewska: Koleżanki i koledzy. Inżynierska 3.
Listopad 2024, Warszawa
Wydawca: Wydawnictwo Muzeum Sztuki Nowoczesnej
Współwydawca: Dom Spotkań z Historią. Książka powstała we współpracy z Domem Spotkań z Historią ze środków Warszawskiego Funduszu Książki Historycznej.
Redakcja: Magdalena Jankowska
Redaktor prowadząca: Anna Milczanowska
Współpraca redakcyjna: Katarzyna Szotkowska-Beylin
Redaktor inicjujący: Maciej Kropiwnicki
Współpraca przy pozyskaniu zdjęć: Małgorzata Chmiel
Korekta i indeks: Katarzyna Głowińska, Lingventa
Projekt graficzny: Kuba Maria Mazurkiewicz
Konsultacja varsavianistyczna: Ewa Kalnoj-Ziajkowska, Pracownia Badań Terenowych
Konsultacja prawna: Urszula Raducha
Na okładce: Widok pracowni na trzecim piętrze trzeciej kamienicy po trzydziestych urodzinach Szymona Rogińskiego, ©Szymon Rogiński, 2005
Więcej: https://artmuseum.pl/anna-walewska-kolezanki-i-koledzy-inzynierska-3
„ULICE SOLCA”, Ryszard Żelichowski
Książka „Ulice Solca” autorstwa prof. Ryszarda Żelichowskiego to szczegółowa monografia poświęcona warszawskiej dzielnicy Solec, przedstawiająca jej wyjątkowy charakter i bogatą historię. Drugie, rozszerzone wydanie zostało opublikowane w listopadzie 2024 roku z inicjatywy Stowarzyszenia 200-lecia Powołania Fabryki Hirschmann i Kijewski.
Solec, obecnie część Powiśla, początkowo funkcjonował jako osada, później jurydyka, a następnie przedmieścia Warszawy. W połowie XIX wieku obszar ten stał się istotnym centrum przemysłowym miasta. Książka wzbogacona jest o około 90 ilustracji, które uzupełniają narrację o tej wyjątkowej części stolicy.
Publikacja ma na celu zwiększenie świadomości na temat walorów historycznych, artystycznych oraz społecznych Solca. Podkreśla także jego historyczne znaczenie dla rozwoju gospodarczego miasta, zarówno w czasach Królestwa Polskiego, jak i w okresie międzywojennym.
Odwołując się do słów prof. Ryszarda Żelichowskiego:
Solec to dziś nazwa jednej z ulic Powiśla, integralnej części Śródmieścia Warszawy. Już tylko historykom i warszawskim varsavianistom nazwa ta kojarzy się z czymś więcej niż tylko z ulicą „gdzieś w pobliżu rzeki” lub hotelem przy Wisłostradzie. Twórcy ustawy o miastach z 1791 roku, która likwidowała jurydyki i włączała je do organizmu miejskiego, bez wątpienia byliby zaskoczeni efektem integracyjnym osiągniętym w XX wieku.
Bo też Solec, początkowo osada, później jurydyka, a wreszcie – przedmieście stolicy, miał w ubiegłym stuleciu swoją własną, odrębną fizjonomię i burzliwe dzieje. W początkach Królestwa Kongresowego to właśnie tu skupiała się większa część przemysłu ówczesnej Warszawy. Tu przez wieki toczyła się spektakularna walka z żywiołem Wisły, a mieszkańcy nawiązali niemal symbiotyczną więź z rzeką, co nadawało specyficzny koloryt społeczności Solca. Podziały administracyjne Warszawy, począwszy od końca XVIII wieku, nie uwzględniały jednak odrębności Solca. Umownie traktowano go jako część Powiśla. Jak zauważył Eugeniusz Szwankowski, Powiśle to dwa różne obszary – na północ od Tamki, zabudowane w czasach stanisławowskich (Mariensztat, Stanisławów), oraz stare Solec z długimi ulicami Solec i Czerniakowską, przy których leżały wąskie parcele, pokryte zabudową przemysłowo-handlową.
Obecnie niewiele pozostało z jego dawnej przeszłości, mimo że Solec był tak mocno i wyraźnie osadzony w krajobrazie społecznym i gospodarczym Warszawy. Powiśle, dziwnym zrządzeniem losu, pozostało poza kręgiem zainteresowań historyków, a przecież jego monografia mogłaby stanowić cenny wkład do dziejów całej aglomeracji warszawskiej. Bardziej odległe od centrum miasta dzielnice (Praga, Mokotów, Ochota czy Wola) doczekały się już zbiorowych opracowań monograficznych.
Niniejsza książka, którą przygotowywałem od dawna, zainspirowana przez wielkiego polskiego historyka, profesora Stefana Kieniewicza (już nieżyjącego), ma na celu uzupełnienie tej luki.
Obejmuje ona obszar nieco większy od historycznego Solca, rozciągający się na południe od ulicy Tamki do rogatek Czerniakowskich, ograniczony brzegiem Wisły oraz skarpą i terenem Łazienek. Terytorium to nazwałem Powiślem południowym i używam tego terminu zwłaszcza w odniesieniu do dziejów nam najbliższych.
Ryszard Żelichowski: „Ulice Solca”
Listopad 2024, Warszawa II wydanie
Partner wydawniczy: Nova Veda
Współwydawca: Dom Spotkań z Historią. Książka powstała we współpracy z Domem Spotkań z Historią ze środków Warszawskiego Funduszu Książki Historycznej.
koordynatorka programu:
Nadzieja Rudzka
nr tel.: +48 22 255 05 22
mail: n.rudzka@dsh.waw.pl
