Wernisaż wystawy fotograficznej Wiosna, lato, WOJNA… Warszawa 1939, premiera książki Archiwum Historii Mówionej „Warszawa zapamiętana. W okupowanej stolicy”, „Nightskating przeciwko wojnie”, bezpłatna aplikacja mobilna „e-kartka 1939”, wycieczki piesze i rowerowe, warsztaty dla dzieci oraz dyskusje m.in. o tym, co łączy warszawiaków z 1939 roku z mieszkańcami dzisiejszego Aleppo i Doniecka – to wydarzenia, jakie przygotowaliśmy w związku z 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej.
Obchody odbędą się pod hasłem „Warszawa. Niech trwa”, zainspirowanym wierszem Antoniego Słonimskiego „Alarm” i odwołującym się do historii obrony Warszawy w 1939 roku. Miasta, które w trakcie II wojny światowej zostało w 65% zniszczone, w którym gruzy zajmowały 20 milionów metrów sześciennych. Miasta-feniksa, które mimo tragicznego doświadczenia wojny przetrwało, a dziś jest jedną z europejskich stolic. „Warszawa. Niech trwa” to niezmieniające się życzenie dla miasta, aby trwało – mimo tego co było, jest i będzie.
Główne obchody odbędą się w dniach 27–29 września, ale od 15 sierpnia w sklepach App Store i Google Play można pobrać odświeżoną, bezpłatną aplikację mobilną „e-kartka 1939” odwołującą się do portalu wrzesien39.waw.pl, czyli multimedialnego kalendarium historycznego, które obejmuje 52 dni z życia miasta między 15 sierpnia a niemiecką defiladą zwycięstwa 5 października 1939 roku. Każdy dzień z prezentowanego kalendarium zawiera teksty źródłowe z dzienników, pamiętników i prasy, zdjęcia, mapy, materiały audio i wideo, które pozwalają zrekonstruować dzień po dniu życie mieszkańców stolicy. Dzięki aplikacji można uzyskać dostęp do e-kartek na swoim telefonie i codziennie otrzymywać krótką informację o tym, co i gdzie wydarzyło się w Warszawie osiemdziesiąt lat temu.
PROGRAM NA WEEKEND 27–29 WRZEŚNIA:
27 września, godz. 18:00 WERNISAŻ WYSTAWY: „Wiosna, lato, WOJNA… Warszawa 1939”. Dowiedz się więcej o wystawie.
28 września, godz. 12:00-14:00 WYCIECZKA ROWEROWA: Warszawa. Niech trwa!
Wycieczka przebiegać będzie trasą, na której uczestnicy dowiedzą się m.in: kto parodiował Hitlera w warszawskim teatrzyku w pierwszych dniach wojny; czym zajmowała się Straż Obywatelska; gdzie odbyły się największe wrześniowe manifestacje patriotyczne; do czego służyły łóżka i tramwaje w czasie walk; skąd nadawała radiostacja Polskiego Radia; gdzie były szpitale wojskowe i dlaczego ich nie oznaczano. Prowadzenie: przewodniczka warszawska Marta Gawryluk. Obowiązują zapisy: recepcja@dsh.waw.pl. Liczba miejsc ograniczona.
28 września, godz. 13:00-14:30 WARSZTATY DLA DZIECI 6-12 LAT: Moja kartka z Warszawy 1939
Warsztaty plastyczno-edukacyjne inspirowany stroną i aplikacją „e-kartka 1939”. Zapraszamy dzieci z rodzicami na rodzinne warsztaty, podczas których wcielicie się w redaktorów gazety z 1939 roku. Dowiecie się, jak wyglądały ostatnie dni sierpnia i pierwsze dni wojny w stolicy, jakie problemy pojawiły się z związku z jej wybuchem i jak sobie z nimi radzono. Poznacie warsztat pracy dziennikarza w trudnych okolicznościach, a jako redaktorzy zdecydujecie, które informacje muszą pojawić się w gazecie – zdumiewające ogłoszenia, codzienne sprawy mieszkańców, a może wiadomości z frontu?
28 września, godz. 13:00-14:30 Oprowadzanie kuratorskie po wystawie Wiosna, lato, WOJNA… Warszawa 1939.
28 września, godz. 15:00-17:00 PREMIERA KSIĄŻKI AHM: Warszawa zapamiętana. W okupowanej stolicy oraz podwieczorek ze świadkami historii Warszawy ‘39. O pracy nad publikacją opowie jej redaktorka Magda Szymańska oraz Iwona Makowska, prowadząca w DSH archiwum rodzinnej fotografii. Fragmenty książki przeczytają Aleksandra Hamkało i Maksymilian Bogumił. Spotkanie poprowadzi Justyna Dżbik-Kluge. Po premierze odbędzie się spotkanie z bohaterami książki – świadkami historii Warszawy ’39. Warszawa zapamiętana. W okupowanej stolicy to obraz codziennego życia w Warszawie z lat 1939–44, przedstawiony we wspomnieniach jej mieszkańców.
28 września, godz. 17:00-18:00 FILMOWE RELACJE AHM: Wrzesień ’39 w Warszawie w opowieściach i wspomnieniach świadków. Kilkunastu cywilnych mieszkańców dawnej Warszawy opowiada o narastającym niebezpieczeństwie związanym z wybuchem wojny, o życiu w oblężonym mieście i tragicznej sytuacji ludności zagrożonej ciągłymi nalotami lotniczymi oraz ostrzałem artyleryjskim. Film składa się z fragmentów relacji wideo nagranych w Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA. Wspomnienia uzupełnione zostały zdjęciami archiwalnymi pochodzącymi ze zbiorów rodzinnych naszych rozmówców.
28 września, godz. 21:00 NIGHSKATING: Warszawa trwa – przeciwko wojnie. Nightskating w 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej, czyli specjalna edycja nocnego przejazdu rolkarzy i wrotkarzy przez miasto poświęcona pamięci ofiar cywilnych i obrońców miasta. Nightskating odbędzie się pod hasłem „Warszawa trwa – przeciwko wojnie”. To symboliczny sprzeciw przeciwko każdej wojnie – upamiętniający to, co wydarzyło się w Warszawie, ale mający również na uwadze toczące się współcześnie konflikty zbrojne, których ofiarą padają cywile.
Trasa przejazdu została zaprojektowana tak, aby uczestnicy dowiedzieli się, z czym musieli się mierzyć warszawiacy we wrześniu 1939 roku, czego się najbardziej obawiali, gdzie stawiali barykady, jak wyglądało życie w schronach i piwnicach, jak mieszkańcy zaopatrywali się w żywność, kiedy stracili dostęp do prądu i wody. Usłyszymy relacje świadków historii z Archiwum Historii Mówionej, a także oryginalne komunikaty i nagrania radiowe. Przed przejazdem uczestnicy otrzymają opaski z hasłem przejazdu. Zachęcamy też do ubrania/włożenia czegoś w kolorach miasta – czerwonego lub żółtego. Zbiórka od 20.00 pod pomnikiem Kopernika na Krakowskim Przedmieściu. Zakończenie przejazdu: plac Zamkowy.
29 września, godz. 12:00-14:00 WYCIECZKA ROWEROWA: Warszawa. Niech trwa! – powtórka
Varsavianistyczna wycieczka rowerowa z mapą Warszawy z 1939 roku. Prowadzenie: Marta Gawryluk. Obowiązują zapisy: recepcja@dsh.waw.pl. Liczba miejsc ograniczona.
29 września, godz. 12:00-13:00 FILMOWE RELACJE AHM: Wrzesień ’39 w Warszawie w opowieściach i wspomnieniach świadków – powtórka.
29 września, godz. 13:00-16:00 WARSZTATY DLA DZIECI 6-12 LAT: Moja kartka z Warszawy 1939
Warsztaty plastyczno-edukacyjne inspirowany stroną i aplikacją „e-kartka 1939” – powtórka.
29 września, godz. 13:00-18:00 QUIZ: Warszawa zapamiętana
Wylosuj pytanie i odszukaj odpowiedzi na mapie. Za udzielenie prawidłowej odpowiedzi przewidziane są nagrody. W 2016 roku Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA uruchomiło projekt „Warszawa zapamiętana” – internetową mapę stolicy. Na stronie zamieszczane są wspomnienia i zdjęcia nagranych przez AHM warszawiaków i warszawianek. Mapa „Warszawa zapamiętana” pozwala odwiedzić miejsca tworzące historię Warszawy – miasta, jakie zapamiętali jego mieszkańcy.
29 września, godz. 14:00-16:00 SPOTKANIE: Ogłaszam alarm dla miasta: Warszawa ‘39, Aleppo ‘12, Donieck ’14
Koniec II wojny światowej nie przyniósł światu pokoju. Wojny wciąż się toczą, dosięgają kolejnych państw i miast i na zawsze zmieniają życie ich mieszkańców. Co łączy mieszkańców Warszawy z 1939 roku z mieszkańcami dzisiejszego Aleppo i Doniecka? Jak zmieniła się ich codzienność wraz wybuchem wojny? Jaką rolę odgrywają media na początku wojny, a jaką wraz z przedłużaniem się konfliktu? Jak w ciągu osiemdziesięciu lat zmieniło się podejście do pomocy humanitarnej? Spotkanie poprowadzi Dariusz Rosiak – dziennikarz radiowy i prasowy, autor książek. W Trójce prowadzi program „Raport o stanie świata”. Goście m.in: Konstanty Gebert (dziennikarz, publicysta), Marek Sygacz (reporter Wydarzeń TV Polsat i Polsat News, autor filmów dokumentalnych).
29 września, godz. 16:00-17:30 FILM: Warszawa pod okupacją – pokaz filmów
„Przelot nad zdobytym miastem” (2011, 22 min).
„Początek. Warszawa w pierwszych dniach okupacji” (2012, 26 min).
Autorami obydwu filmów są Andrzej Kałuszko, Krzysztof Jaszczyński i Ryszard Mączewski. Filmy zostały zrealizowane na podstawie unikatowych nagrań niemieckich operatorów i pokazują Warszawę w pierwszych dniach po kapitulacji 28 września 1939.
29 września, godz. 16:00-18:00 SPACER AHM: Warszawa zapamiętana – Wola
Pierwsze bomby na Warszawę spadły na Rakowcu i Kole. Okazało się, że celem niemieckich samolotów są nie tylko strategiczne punkty wojskowe, ale również zwykłe zabudowania mieszkalne. Spacerując po Kole i Młynowie, przypomnimy ten trudny dla mieszkańców czas, zawalenie się przedwojennego świata i realia życia okupacyjnego. Dowiedz się więcej.
