Program

  • online

Program

SZTUKA PISANIA. O warszawskich artystkach opowiada Agata Tuszyńska | Izabela „Czajka” Stachowicz | wideo

30.06.2021
godzina 12:00

SZTUKA PISANIA. O warszawskich artystkach opowiada Agata Tuszyńska | Izabela „Czajka” Stachowicz | wideo

30.06.2021
godzina 12:00

  • online
online  

Warszawa jest kobietą. Warszawa jest artystką. Wśród ulic Warszawy, tak często nazywanych imionami „ważnych mężczyzn”, razem z miastem wzrastały, w nim tworzyły i nim się inspirowały: pisarki, dziennikarki, tłumaczki, artystki. W nowym cyklu Agata Tuszyńska, pisarka, biografistka — sama z miastem głęboko związana — zabierze nas na spotkania z niezwykłymi kobietami. Poznamy ich losy i twórcze drogi, ważne dla nich miejsca i osoby. W jakich okolicznościach i jakiej atmosferze rozwijały się ich talenty? Jakie przeszkody musiały pokonywać? Skąd i od kogo czerpały inspirację? I czy współczesny odbiór ich twórczości oraz osobowości oddaje im sprawiedliwość?

Bohaterką trzeciego odcinka będzie Izabela „Czajka” Stachowicz. Jak wyglądała jej Warszawa i gdzie bywała? Jak los miasta łączył się z jej losem? Czego nauczyła Agatę Tuszyńską? Zapraszamy do oglądania! Emisja na Facebooku oraz YouTube Domu Spotkań z Historią.




Czeka nas historia potrójna: historia miasta widzianego z perspektywy twórczych kobiet, historia warszawskich kobiet opowiadana ich losami, a także — może przede wszystkim — historia kobiecej solidarności i inspiracji, która przełamuje barierę czasu: historia osobista. Bo i osobisty jest klucz wyboru postaci: to kobiety, od których, jak mówi autorka cyklu, „w swoim życiu — nie tylko literackim — wiele się nauczyła”.

Izabela Czajka Stachowicz (1893-1969) — pisarka, skandalistka i legenda. W powieści „Pożegnanie jesieni” (1927) Stanisław Ignacy Witkiewicz napisał o niej, że to „św. Teresa zmieszana pół na pół z żydowską sadystką, mordującą w kokainowym podnieceniu białogwardyjskich oficerów”. We „Wspólnym pokoju” (1932) Zbigniew Uniłowski przedstawił ją jako demoniczną panną Leopard.

Nazywano ją barwną muzą artystów i „skarbonką zwierzeń i uczuć pisarzy”. Przyjaźniła się z poetami: Władysławem Broniewskim, Jarosławem Iwaszkiewiczem i Julianem Tuwimem oraz rzeźbiarzami: Augustem Zamoyskim i Franciszkiem Fiszerem. Jerzy Stempowski napisał o niej, że była kobietą, która „filozofię przygody podniosła do rangi sztuki”, ktoś inny nazwał ją „radosną epidemią, której wszyscy ulegali”.

Była córką bogatego przedsiębiorcy z Sosnowca. Skończyła historię sztuki w Berlinie, a pod koniec lat trzydziestych zadebiutowała jako reporterka. Podczas okupacji trafiła do warszawskiego getta, z którego uciekła, a następnie wstąpiła do partyzantki Armii Ludowej. Po wojnie, w milicyjnym mundurze, wraz ze Stanisławem Lorentzem zajmowała się odzyskiwaniem zagrabionych dzieł sztuki — jednym z sukcesów było odnalezienie obrazów Jana Matejki pod Jelenią Górą.

Jak mówi Agata Tuszyńska: „W młodości zaczytywałam się w jej autobiograficznych książkach — «Córce czarownicy na huśtawce», «Lecę w świat», «Królu węży i salamandrze» czy «Nigdy nie wyjdę za mąż»… i pękałam ze śmiechu. Nieprawdopodobne opowieści o własnym losie, podróżach, kochankach i trzech mężach przedstawiła z brawurowym poczuciem humoru. Dla Marii Dąbrowskiej była «mitomanką», dla Jana Kotta — łagodniej — «nadrealistką». Jej niezwykła autoironia wcale się nie zestarzała”.



Agata Tuszyńska — pisarka, poetka i reportażystka. Jest autorką wielu książek biograficznych, między innymi „Singer. Pejzaże pamięci” (1994), „Długie życie gorszycielki. Losy i świat Ireny Krzywickiej” (1999) czy „Narzeczona Schulza” (2015), a także osobistych: „Rodzinnej historii lęku” (2005), „Ćwiczeń z utraty” (2007) czy wspólnie z Dorotą Barczak-Perfikowską, Grażyną Latos, Elżbietą Strzałkowską i Wiolettą Wejman „Bagaż osobisty. Po Marcu” (2018). Jej książki tłumaczono na kilkanaście języków.