W jednej celi – Pan T i Pan J. Spotkanie z Tadeuszem Rolke i Janem Kossakowskim.

Spotkanie z fotografem Tadeuszem Rolke i inżynierem Janem Kossakowskim – przyjaciółmi, więźniami politycznymi okresu stalinowskiego

 

Rok 1952. Tadeusz Rolke (lat 23) zostaje zatrzymany przez UB i osadzony w więzieniu karno-śledczym nr III w Warszawie na Ratuszowej 11 –  „Toledo". Trafia do celi, w której siedzi Jan Kossakowski (lat 24). Znają się z Saskiej Kępie, ze spotkań organizowanych przez Władysława Jaworskiego, twórcy nielegalnej organizacji Ruch Uniwersalistów. Wszyscy jej członkowie zostają oskarżeni o usiłowanie zmiany przemocą ustroju Polski Ludowej. Śledztwo i oczekiwanie na wyrok ciągnie się miesiącami.

Żyją razem w jednej celi przez blisko 9 miesięcy – czasem sami, czasem z innymi więźniami politycznymi. Opowiadają sobie filmy, książki i czekają na wyrok, a co ciekawe, wszyscy – nie wyłączając Tadeusza i Jana – mówią do siebie per Pan. Tadeusz zostaje skazany na 7 lat, a Jan na 5. Pierwszy trafia do wiezienia w Iławie, drugi do obozu pracy w Piechcinie i kamieniołomów Wapienno.

Mija 60 lat. Tadeusz Rolke, jeden z najwybitniejszych polskich fotografów, dzwoni do Jana Kossakowskiego, inżyniera, społecznika i najstarszego dziś obywatela Saskiej Kępy. Chcą po raz pierwszy w po latach wrócić myślami do Toledo, przypomnieć sobie jak było…

„Toledo” – więzienie karno-śledcze nr III w Warszawie – więzienie Urzędu Bezpieczeństwa i NKWD działające w latach 1944-1956 na warszawskiej Pradze przy ul. Ratuszowej 11 (obecnie Namysłowska 6). Od początku swojego istnienia było miejscem kaźni żołnierzy zbrojnego podziemia oraz tajnych organizacji.  Uważane było za jedno z najcięższych więzień tego typu, słynęło z tortur i licznych egzekucji.  Po 1956 roku „Toledo” zamieniono na zakład karny dla kobiet. W latach 70. budynek rozebrano. W 2001 roku w miejscu byłego więzienia stanął pomnik „Ku Czci Pomordowanych w Praskich Więzieniach 1944-1956”.

Spotkanie prowadziła Kinga Sochacka (DSH).