„Pociski jak paciorki różańca. Armia Krajowa i Bataliony Chłopskie wobec Ukraińców w Sahryniu i innych wsiach powiatu hrubieszowskiego 9–10 marca 1944 roku” dotykają jednej z kilku zbrodni szczególnie niewygodnych dla wyznawców bezkrytycznej narracji o najnowszych dziejach Polski. Mord dokonany przez oddziały partyzanckie AK i BCh na ukraińskich mieszkańcach w kilkunastu wsiach w pobliżu Hrubieszowa w marcu 1944 roku przynależy do swoistego panteonu czynów wstydliwych, z tego powodu relatywizowanych, niechcianych i wymazywanych z pamięci zbiorowej Polaków.

O książce „ Pociski jako paciorki różańca” z jej autorem Mariuszem Sawą i Aleksandrą Zińczuk porozmawia Adam Balcer. Spotkanie otworzy Piotr Tyma.

Komu przeznaczono śmierć? Wszystkim obywatelom polskim, którzy posiadali niemiecki dowód osobisty z literą „U”, czyli każdemu Ukraińcowi. Znaczenia nie miały nazwisko identyczne z noszonym przez wielu miejscowych Polaków, wspólni z Polakami przodkowie, za angażowanie w ukraiński ruch konspiracyjny, wiek ani płeć. Zarówno starym niedołężnym kobietom, jak i dopiero poznającym świat dzieciom, dobro- i złoczyńcom wymierzano najwyższą karę. Był to typowy, popełniony na zasadzie odpowiedzialności zbiorowej mord ze względu na narodowość, będącą przecież sprawą subiektywną, złożoną, czasem może nawet nieuświadomioną, a wielokrotnie kwestią wyboru albo od górnego przypisania do niej. (Fragment książki)

„Pociski jak paciorki różańca” skłaniają do pogłębionej refleksji nad różnorodnym wachlarzem postaw w nieludzkich czasach wojny i okupacji oraz rozgrywającego się w ich tle konfliktu etnicznego. [..] Mariusz Sawa opowiada się po stronie faktów i prawdy, nawet jeśli są niewygodne, a przeciwko propagandzie historycznej.

(Mariusz Zajączkowski, Słowo wstępne)

Biogramy:
Mariusz Sawa – doktor nauk humanistycznych, historyk, autor licznych artykułów publikowanych w czasopismach polskich i ukraińskich oraz kilku książek poświęconych przeszłości relacji polsko-ukraińskich, pub, społecznik wydobywający z niepamięci prawosławne cmentarze historycznej Ziemi Chełmskiej.

Piotr Tyma – działacz mniejszości ukraińskiej w Polsce, historyk, dziennikarz, publicysta, autor kilku książek, licznych artykułów i raportów. W latach 2006-2021 prezes Związku Ukraińców w Polsce (ZUwP) oraz członek Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych. Członek Komisji Praw Człowieka przy Światowym Kongresie Ukraińców (SKU) i Ukraińskiego Towarzystwa Historycznego w Polsce.

Aleksandra Zińczuk – redaktorka naczelna czasopisma „Kultura Enter”. Społeczniczka, poetka, eseistka, tłumaczka, wydawczyni, autorka licznych artykułów oraz publikacji książkowych nt. filozofii kultury, literatury i pamięci wschodnioeuropejskiego pogranicza, inicjatorka projektów badawczych, akcji upamiętniających i społecznych w tym zakresie. Z wykształcenia historyczka literatury i teatrolożka.

Adam Balcer – dyrektor programowy Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego, antropolog kultury i wschodoznawca. Autor kilku książek, licznych artykułów oraz raportów. Ekspert krajowy Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR). Współautor podcastu historycznego radia TOK FM „Babel. Rzeczpospolita multi-kulti.”