Irena Kamieńska (1928–2016) to reżyserka, scenarzystka oraz realizatorka filmów dokumentalnych związana z Warszawska Wytwórnią Filmów Dokumentalnych. Jedyna reżyserka, która trzykrotnie zdobyła Grand Prix na festiwalu filmów krótkometrażowych w Krakowie, najważniejszym krajowym konkursie dla dokumentalistów. Przedstawicielka tzw. „szkoły Karabasza”, której główną zasadą było kręcenie dokumentów w oparciu o długotrwałą obserwację. Często skupiała się w swej pracy na losach kobiet. Autorka takich filmów jak „Wyspa kobiet” (1968) czy głośnych „Robotnic” (1980).
Irena Kamińska
wykładowczyni: prof. dr hab. Maria Zmarz-Koczanowicz
Reżyserka filmów dokumentalnych, fabularnych i spektakli Teatru TV. Wykłada w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi. Rozgłos przyniósł jej dokument „Jestem mężczyzną” (1986) oraz obsypany nagrodami „Urząd” (1986). Przez lata tworzyła filmowe portrety wielu znanych Polaków, m.in. Leszka Kołakowskiego, Czesława Miłosza i Jerzego Grotowskiego.
„Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina” to cykl spotkań organizowanych przez Stowarzyszenie Twórczyń Filmowych (dawniej Stowarzyszenie Kobiet Filmowców) i Dom Spotkań z Historią, który potrwa od września 2023 do maja 2024. W ramach spotkań przybliżymy dorobek reżyserek i ich wpływ na rozwój sztuki filmowej, który przez lata pozostawał w cieniu mężczyzn. Opowiemy, z jakimi trudnościami musiały się mierzyć oraz o mechanizmach, które przyczyniły się do marginalizacji ich twórczości.
Jak mówi inicjatorka cyklu i członkini STF Katarzyna Trzaska: „Ten cykl to podróż przez historię kina z feministycznej perspektywy i doskonała okazja do dyskusji na temat obecnej sytuacji kobiet w świecie filmu. Wydarzenie jest hołdem dla pomijanych w narracji filmowej reżyserek, propaguje wiedzę o historii polskiego kina i jego kobiecych twarzach”.
Bohaterkami spotkań będą:
Helena Amiradżibi-Stawińska,
Natalia Brzozowska,
Marta Flantz,
Krystyna Gryczełowska,
Danuta Halladin,
Maria Hirszbein,
Irena Kamieńska,
Helena Lemańska,
Maria Morozowicz-Szczepkowska i
Jadwiga Żukowska.
Współorganizator: Stowarzysznie Twórczyń Filmowych
Powstało w 2014 roku i jest pierwszą organizacją w Polsce, która zrzesza kobiety pracujące w branży filmowej oraz działa na rzecz wyrównywania ich szans zawodowych. Swoją działalność STF rozpoczęło międzynarodową debatą „Czy kino ma płeć?” na festiwalu OFF Plus Camera w Krakowie w 2015 roku. Od tego czasu zorganizowało szereg debat, paneli i konferencji, uświadamiających różnice w wykorzystaniu potencjału zawodowego kobiet i mężczyzn oraz warsztaty doszkalające i rozwijające kompetencje twórczyń filmowych. STF angażuje się w społeczne i środowiskowe inicjatywy dotyczące warunków pracy w branży. Od 2021 roku przyznaje swoją nagrodę na koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” za propagowanie kobiecej perspektywy w filmie. Stowarzyszenie zostało wpisane na listę NGO do konsultacji społecznych i opiniowania w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.