Scenarzystka i reżyserka filmowa mieszkająca w Polsce. Pochodziła z arystokratycznej rodziny gruzińskiej, studiowała na wydziale reżyserii w Instytucie Kinematografii w Moskwie. Autorka filmów fabularnych i dokumentalnych. Większość stworzonych filmów zrealizowała dla Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie.
Fot. ze zbiorów Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego
Helena Amiradżibi jest bohaterką kolejnego spotkania w ramach cyklu „Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina”.
Dowiedz się więcej →
Jej sylwetkę przybliży dr Anna Misiak.
Helena Amiradżibi (1932-2017)
„Oblatywacze” – jej pierwszy film dokumentalny – został w 1960 roku nagrodzony na Festiwalu Filmowym w Wenecji. Kolejne filmy krótkometrażowe – „Zambrów” (1962), „Komu sukienkę” (1963), „Kariera” (1964) i „Kobieta to słaba istota” (1964) – dokumentują doświadczenia kobiet w czasach PRL, subtelnie pokazując życie bohaterek z ich własnej perspektywy. Dziś to nie tylko historyczne zapisy refleksji nad kobiecością w komunizmie, ale także unikalnie zekranizowane wypowiedzi odważnej, czułej i zabawnej feministycznej pionierki. Wyreżyserowała także filmy fabularne „Wieczór przedświąteczny” (1966) oraz „Kto wierzy w bociany?” (1970), do których stworzyła także scenariusze. Jej ostatnia fabuła „Fortuna” (1972) to ekranizacja powieści Andrzeja Struga pod tytułem „Fortuna kasjera Śpiewankiewicza”.
dr Anna Misiak
Feministka, kulturoznawczymi i socjolożka prowadząca badania nad filmem i kulturą wizualną. Pracuje na stanowisku Associate Professor w szkole filmowej Film & Visual Culture na Falmouth University w Wielkiej Brytanii. Autorka książki „Kinematograf Kontrolowany” (2016), projektu „Women under Communism: A Report from the Archive” poświęconego polskim reżyserkom tworzącym w czasach PRL, a także założycielka i redaktorka naczelna popularnego akademickiego periodyku online „MAI: Feminism & Visual Culture”.
„Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina” to cykl spotkań organizowanych przez Stowarzyszenie Twórczyń Filmowych (dawniej Stowarzyszenie Kobiet Filmowców) i Dom Spotkań z Historią, który potrwa od września 2023 do maja 2024. W ramach spotkań przybliżymy dorobek reżyserek i ich wpływ na rozwój sztuki filmowej, który przez lata pozostawał w cieniu mężczyzn. Opowiemy, z jakimi trudnościami musiały się mierzyć oraz o mechanizmach, które przyczyniły się do marginalizacji ich twórczości.
Jak mówi inicjatorka cyklu i członkini STF Katarzyna Trzaska: „Ten cykl to podróż przez historię kina z feministycznej perspektywy i doskonała okazja do dyskusji na temat obecnej sytuacji kobiet w świecie filmu. Wydarzenie jest hołdem dla pomijanych w narracji filmowej reżyserek, propaguje wiedzę o historii polskiego kina i jego kobiecych twarzach”.
Bohaterkami spotkań będą: Helena Amiradżibi-Stawińska, Natalia Brzozowska, Marta Flantz, Krystyna Gryczełowska, Danuta Halladin, Maria Hirszbein, Irena Kamieńska, Helena Lemańska, Maria Morozowicz-Szczepkowska i Jadwiga Żukowska.
Stowarzysznie Twórczyń Filmowych (dawniej Stowarzyszenie Kobiet Filmowców) powstało w 2014 roku i jest pierwszą tego typu organizacją w Polsce, która zrzesza kobiety pracujące w branży filmowej oraz działa na rzecz wyrównywania ich szans zawodowych. Swoją działalność rozpoczęło międzynarodową debatą „Czy kino ma płeć?” na festiwalu OFF Plus Camera w Krakowie w 2015 roku. Od tego czasu Stowarzyszenie zorganizowało szereg debat, paneli i konferencji uświadamiających różnice w wykorzystaniu potencjału zawodowego kobiet i mężczyzn oraz warsztaty doszkalające i rozwijające kompetencje twórczyń filmowych. STF angażuje się w społeczne i środowiskowe inicjatywy dotyczące warunków pracy w branży. Od 2021 roku przyznaje swoją nagrodę na koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” za propagowanie kobiecej perspektywy w filmie. Stowarzyszenie zostało wpisane na listę NGO do konsultacji społecznych i opiniowania w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Organizatorzy: Stowarzyszenie Twórczyń Filmowych i Dom Spotkań z Historią
Projekt współfinansuje Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy
Partnerzy: Polski Instytut Sztuki Filmowej, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Szkoła Historycznego Dokumentu Filmowego, Archiwum Kobiet, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, 35mm.online, Her Docs
