Przejście do strony głównej serwisu DSH

Pierwsza polska powojenna reżyserka filmów dokumentalnych. Znana z  krótkometrażowych produkcji „Ziemia lubuska” (1947) „Kopalnia” (1948) i „Narciarze” (1958). Mistrzyni dokumentu poetyckiego – eksperymentowała z obrazem i dźwiękiem, realizowane przez nią dokumenty miały charakter lirycznych, bogatych wizualnie i dynamicznie zmontowanych esejów.

O Natalii Brzozowskiej i jej twórczości wyróżniającej się na tle ówczesnej sceny filmów dokumentalnych opowie Katarzyna Wajda, absolwentka polonistyki i filmoznawstwa UJ. Zapraszamy na spotkanie z kolejną bohaterką cyklu „Zapomniane reżyserki”. 
Dowiedz się więcej →

Natalia Brzozowska (1915–1988)
Absolwentka malarstwa na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie. Warsztat filmowy zdobyła na pierwszym w kraju kursie filmowym w Krakowie. Na Zjeździe Filmowców w Wiśle w 1949, podczas którego ogłoszono socrealizm jedynym słusznym kierunkiem w filmie, została skrytykowana i odsunięta od realizacji filmów. Oskarżono ją o „formalistyczną metodę maskowania wrogiej ideologii”, a dokument „Kopalnia” (1948), który został już przyjęty jako oficjalny wpis na festiwalu filmowym w Wenecji, odłożono na półkę. Złamana i upokorzona, nigdy nie powróciła do kręcenia filmów. Jej jedyne dwa filmy dokumentalne ukończone po Zjeździe Filmowców  – „Narciarze”  (1958) i  „Wspinaczka”  (1958)  – powstały z materiałów nakręconych w Tatrach przed 1949 rokiem.

Katarzyna Wajda
Absolwentka polonistyki i filmoznawstwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Edukatorka filmowa, historyczka polskiego kina, filmolożka w Filmotece Narodowej-Instytucie Audiowizualnym. Autorka i współautorka licznych publikacji z zakresu historii kina i kultury popularnej.

„Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina” to cykl spotkań organizowanych przez Stowarzyszenie Twórczyń Filmowych (dawniej Stowarzyszenie Kobiet Filmowców) i Dom Spotkań z Historią, który potrwa od września 2023 do maja 2024. W ramach spotkań przybliżymy dorobek reżyserek i ich wpływ na rozwój sztuki filmowej, który przez lata pozostawał w cieniu mężczyzn. Opowiemy, z jakimi trudnościami musiały się mierzyć oraz o mechanizmach, które przyczyniły się do marginalizacji ich twórczości.

Jak mówi inicjatorka cyklu i członkini STF Katarzyna Trzaska: „Ten cykl to podróż przez historię kina z feministycznej perspektywy i doskonała okazja do dyskusji na temat obecnej sytuacji kobiet w świecie filmu. Wydarzenie jest hołdem dla pomijanych w narracji filmowej reżyserek, propaguje wiedzę o historii polskiego kina i jego kobiecych twarzach”.

Bohaterkami spotkań będą: Helena Amiradżibi-Stawińska, Natalia Brzozowska, Marta Flantz, Krystyna Gryczełowska, Danuta Halladin, Maria Hirszbein, Irena Kamieńska, Helena Lemańska, Maria Morozowicz-Szczepkowska i Jadwiga Żukowska.

Stowarzysznie Twórczyń Filmowych (dawniej Stowarzyszenie Kobiet Filmowców) powstało w 2014 roku i jest pierwszą tego typu organizacją w Polsce, która zrzesza kobiety pracujące w branży filmowej oraz działa na rzecz wyrównywania ich szans zawodowych. Swoją działalność rozpoczęło międzynarodową debatą „Czy kino ma płeć?” na festiwalu OFF Plus Camera w Krakowie w 2015 roku. Od tego czasu Stowarzyszenie zorganizowało szereg debat, paneli i konferencji uświadamiających różnice w wykorzystaniu potencjału zawodowego kobiet i mężczyzn oraz warsztaty doszkalające i rozwijające kompetencje twórczyń filmowych. STF angażuje się w społeczne i środowiskowe inicjatywy dotyczące warunków pracy w branży. Od 2021 roku przyznaje swoją nagrodę na koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” za propagowanie kobiecej perspektywy w filmie. Stowarzyszenie zostało wpisane na listę NGO do konsultacji społecznych i opiniowania w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Organizatorzy: Stowarzyszenie Twórczyń Filmowych i Dom Spotkań z Historią
Projekt współfinansuje Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy
Partnerzy: Polski Instytut Sztuki Filmowej, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Szkoła Historycznego Dokumentu Filmowego, Archiwum Kobiet, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, 35mm.online, Her Docs