Była reżyserką i scenarzystką filmów dokumentalnych, absolwentką Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi. Należała do grupy młodych filmowców, którzy w połowie lat 50. odważyli się obnażyć fasadowość komunizmu, pokazać jego wstydliwe oblicze i bolączki zwykłych ludzi. Danuta Halladin jest bohaterką kolejnego spotkania w ramach cyklu „Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina”.
Fot. ze zbiorów WFDiF
Już w czasach II RP w polskiej branży filmowej pracowało wiele kobiet, w tym cenione reżyserki, scenarzystki i dokumentalistki. Ich przed- i powojenna twórczość to fenomen na skalę światową. Kim były pierwsze polskie reżyserki? Dlaczego dziś często o nich nie pamiętamy?
Sylwetkę Danuty Halladin przybliży
dr Piotr Pławuszewski.
Danuta Halladin (1930–1987) Reżyserka i scenarzystka filmów dokumentalnych. Absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej i Filmowej w Łodzi. Należała do grupy młodych filmowców, którzy w połowie lat 50. odważyli się obnażyć fasadowość komunizmu, pokazać jego wstydliwe oblicze i bolączki zwykłych ludzi. Ich filmy nazwano dokumentami „czarnej serii”. Często bohaterami filmów Danuty Halladin były dzieci, dlatego nazywano ją „Nasfeterem polskiego dokumentu” (od nazwiska Janusza Nasfetera, czołowego twórcy fabuł o skomplikowanych dziecięcych światach). Przyjaźniła się z Lidią Zonn, wieloletnią montażystką swoich filmów oraz Kazimierzem Karabaszem, jej mężem, nestorem polskiej dokumentalistyki. Pracowała w Wytwórni Filmów Oświatowych w Łodzi, a od 1957 roku w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie, z którą była związana aż do śmierci.
dr Piotr Pławuszewski
Adiunkt w Instytucie Filmu, Mediów i Sztuk Audiowizualnych na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się przede wszystkim wokół kina dokumentalnego. Autor książki „Po swojemu. Kino Władysława Ślesickiego” (2017). Publikuje m.in. w „Kinie”, „Kwartalniku Filmowym”, „Images” i „Ekranach”.
„Zapomniane reżyserki. Opowieści o pionierkach polskiego kina” to cykl spotkań organizowanych przez Stowarzyszenie Twórczyń Filmowych (dawniej Stowarzyszenie Kobiet Filmowców) i Dom Spotkań z Historią, który potrwa od września 2023 do maja 2024. W ramach spotkań przybliżymy dorobek reżyserek i ich wpływ na rozwój sztuki filmowej, który przez lata pozostawał w cieniu mężczyzn. Opowiemy, z jakimi trudnościami musiały się mierzyć oraz o mechanizmach, które przyczyniły się do marginalizacji ich twórczości.
Jak mówi inicjatorka cyklu i członkini STF Katarzyna Trzaska: „Ten cykl to podróż przez historię kina z feministycznej perspektywy i doskonała okazja do dyskusji na temat obecnej sytuacji kobiet w świecie filmu. Wydarzenie jest hołdem dla pomijanych w narracji filmowej reżyserek, propaguje wiedzę o historii polskiego kina i jego kobiecych twarzach”.
Bohaterkami spotkań będą: Helena Amiradżibi-Stawińska, Natalia Brzozowska, Marta Flantz, Krystyna Gryczełowska, Danuta Halladin, Maria Hirszbein, Irena Kamieńska, Helena Lemańska, Maria Morozowicz-Szczepkowska i Jadwiga Żukowska.
Stowarzysznie Twórczyń Filmowych (dawniej Stowarzyszenie Kobiet Filmowców) powstało w 2014 roku i jest pierwszą tego typu organizacją w Polsce, która zrzesza kobiety pracujące w branży filmowej oraz działa na rzecz wyrównywania ich szans zawodowych. Swoją działalność rozpoczęło międzynarodową debatą „Czy kino ma płeć?” na festiwalu OFF Plus Camera w Krakowie w 2015 roku. Od tego czasu Stowarzyszenie zorganizowało szereg debat, paneli i konferencji uświadamiających różnice w wykorzystaniu potencjału zawodowego kobiet i mężczyzn oraz warsztaty doszkalające i rozwijające kompetencje twórczyń filmowych. STF angażuje się w społeczne i środowiskowe inicjatywy dotyczące warunków pracy w branży. Od 2021 roku przyznaje swoją nagrodę na koszalińskim Festiwalu Debiutów Filmowych „Młodzi i Film” za propagowanie kobiecej perspektywy w filmie. Stowarzyszenie zostało wpisane na listę NGO do konsultacji społecznych i opiniowania w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Organizatorzy: Stowarzyszenie Twórczyń Filmowych i Dom Spotkań z Historią
Projekt współfinansuje Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy
Partnerzy: Polski Instytut Sztuki Filmowej, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Szkoła Historycznego Dokumentu Filmowego, Archiwum Kobiet, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, 35mm.online, Her Docs
