Archiwum wydarzeń

  • wydarzenia archiwalne
  • wystawy archiwalne

Archiwum wydarzeń

W obiektywie wroga. Niemieccy fotoreporterzy w okupowanej Warszawie 1939-1945

04.09.2008 - 02.11.2008

W obiektywie wroga. Niemieccy fotoreporterzy w okupowanej Warszawie 1939-1945

04.09.2008 - 02.11.2008

  • wydarzenia archiwalne
  • wystawy archiwalne
wydarzenia archiwalne wystawy archiwalne  

  Wystawa pod patronatem Prezydent m. st. Warszawy Hanny Gronkiewicz-Waltz i Urzędującego Burmistrza Berlina, Klausa Wowereita. Ekspozycja została zorganizowana przy wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Autorzy wystawy — Danuta Jackiewicz i Eugeniusz Cezary Król — wybrali 250 zdjęć wykonanych w Warszawie w latach 1939-45 przez Kompanie Propagandowe (Propaganda-Kompanien–PK) Wehrmachtu i Waffen-SS. Fotografie pochodzą ze zbiorów Archiwum Fotograficznego Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w Berlinie oraz Archiwum Federalnego w Koblencji. Zdjęciom towarzyszy komentarz historyczny autorów uzupełniony fragmentami dokumentów, dzienników (m.in. Wilma  Hosenfelda, Józefa Goebbelsa), wspomnieniami mieszkańców Warszawy, a także artykułami z gazet z okresu okupacji, reprodukcjami plakatów i afiszów. Zdjęcia, ułożone chronologiczno-tematycznie, ukazują historię miasta w latach wojny i okupacji. Poszczególne rozdziały ekspozycji dotyczą: kampanii wrześniowej i zniszczeń Warszawy, represji wobec ludności polskiej i żydowskiej, życia codziennego w okupowanym mieście – zarówno po stronie „aryjskiej”, jak i w getcie (do jego likwidacji po powstaniu w 1943 roku), Powstania Warszawskiego, zagłady Warszawy od października 1944 do stycznia 1945. Prof. Eugeniusz Cezary Król: „Intencją autorów było udostępnienie w większości nieznanych w Polsce zdjęć PK celem wzbogacenia ciągle jeszcze skromnego przekazu ikonograficznego na temat dziejów Warszawy w latach wojny i okupacji. Na wystawie można odnaleźć zarówno wiarygodne świadectwa ukazujące zniszczenia stolicy i życie codzienne jej mieszkańców (udokumentowane m.in. przez Joe J. Heydeckera, laboranta jednej z KP, który w chwilach wolnych od służby fotografował w getcie. Po upadku Powstania Warszawskiego wykonał serię unikalnych zdjęć centrum miasta tuż przed totalnym wyburzeniem), jak i zdjęcia zmanipulowane, świadczące o zamiarze przedstawienia polskiej i żydowskiej ludności w niekorzystnym świetle. Rzecz oczywista, fotografie wykonane przez członków PK nie uwzględniały przejawów oporu społeczeństwa pod okupacją. Można natomiast odnaleźć w nich wizualne świadectwa represji i terroru, przedstawianych jako zaprowadzanie ładu i porządku. Wiele spośród zaprezentowanych fotografii pokażemy po raz pierwszy. Autorzy postawili sobie za cel zidentyfikowanie i lokalizację miejsc i sytuacji  pokazywanych na zdjęciach. Nie było to zadanie łatwe, gdyż dużo ujęć dotyczy obiektów, które zniknęły bezpowrotnie z mapy miasta.” Czym były Kompanie Propagandowe (Propaganda-Kompanien)? Kompanie Propagandowe tworzono od 1938 roku przy armiach Wehrmachtu (wojska lądowe, lotnictwo, marynarka wojenna) z zadaniem dokumentowania wydarzeń wojennych zgodnie z polityką propagandową Trzeciej Rzeszy. Kilka PK działało od września 1939 na terenie Polski, dostarczając do mass mediów niemieckich materiały akustyczne (nagrania radiowe), wizualne (fotografie, filmy, rysunki, obrazy) i pisane (artykuły, powieści, itp.). Celem PK było przedstawienie Polaków i Żydów jako istot rasowo „niepełnowartościowych”, nadających się jedynie do pracy fizycznej, a w dalszej perspektywie do wyniszczenia. Warszawa, zgodnie z ideologią nazistowską, to „prastare” miasto niemieckie, doprowadzone przez Polaków i Żydów do upadku, z którego  wydobędzie je niemieckie kierownictwo, zaprowadzające ład i porządek.  Dla udokumentowania tych tez wykonano wiele zdjęć, pokazujących np. zabytki Warszawy wzniesione za czasów saskich. Szczególna manipulacja dotyczyła mieszkańców getta. Zdjęcia tam zrobione miały pokazywać z jednej strony wystawne życie żydowskiej burżuazji, z drugiej zaś  przestępczość, zaniedbanie i brud jako elementy naturalnego środowiska polskich Żydów. Autorzy wystawy: Danuta Jackiewiecz, prof. Eugeniusz Cezary Król Koncepcja plastyczna: Adam Orlewicz Redakcja: Katarzyna Madoń-Mitzner Opracowanie graficzne – Łukasz Kamieniak. Partnerzy: Bildarchiv der Preußischen Kulturbesitz, Berlin / Archiwum Fotograficzne Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w Berlinie Bundesarchiv, Koblenz / Archiwum Federalne w Koblencji Museum Europäischer Kulturen — Staatliche Museen zu Berlin / Muzeum Kultur Europejskich, Państwowe Muzea w Berlinie Herder-Institut, Marburg / Instytut Herdera w Marburgu Freundeskreis Willy-Brandt-Haus e. V., Berlin / Krąg Przyjaciół Domu Willy'ego Brandta w Berlinie Collegium Civitas w Warszawie / Collegium Civitas, Warschau Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie / Institut für Politische Studien der Polnischen Akademie der Wissenschaften, Warschau Autorką zdjęcia w lewym górnym rogu jest Danuta Jackiewicz, współautorka wystawy. Polecamy również  album "W obiektywie wroga. Niemieccy fotoreporterzy w okupowanej Warszawie 1939-1945"