Przejście do strony głównej serwisu DSH

Wanda Melcer (1896–1972) zadebiutowała jako poetka, jednak z czasem zaczęła pisać wyłącznie prozę, także dokumentalną. Absolwentka filozofii i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Była współpracowniczką „Wiadomości Literackich” i współzałożycielką Związku Literatów Polskich, działała także w Lidze Reformy Obyczajów — inicjatywie Ireny Krzywickiej i Tadeusza Boya-Żeleńskiego. Autorka niegdyś czytanych i cenionych książek: „Józefiny” (1921), „Miasta zwierząt” (1924), „Świętej kucharki” (1930) oraz tomów reportaży „Kochanek zamordowanych dziewcząt” (1934) na temat pracy seksualnej i „Czarnego lądu” (1936) poświęconego społeczności żydowskiej. W ostatnim odcinku cyklu „Sztuka pisania” o tej czytanej i cenionej „femme fatale” międzywojennej dokumentalistyki opowie Agata Tuszyńska. Emisja na Facebooku i YouTubie Domu Spotkań z Historią.



Jak mówi Agata Tuszyńska: „W walce o równouprawnienie i dążenie do «hegemonii kobiet nad mężczyznami» stawiana na równi z Ireną Krzywicką. Oskarżana — podobnie jak tamta — o swobodę «w odtwarzaniu procesów fizjologiczno-seksualnych w literaturze». W prozie wcielała «ducha feministycznego». Krytykowana za brutalne obnażanie spraw najdrażliwszych, w czym prześcignęła nawet Gabrielę Zapolską. Była bezkompromisowa. Reportaż uczestniczący pisała z pozycji «oświeconej» i ostro naturalistycznej. Epatowała obscenami. W «prawdopisaniu» nie ukrywała swojego ideologicznego zaangażowania. Dawała się ponieść antysemickim obsesjom. Jej teksty są szczególnym zapisem warszawskiej codzienności marginesów, cennym z racji wnikliwej obserwacji egzotyki «czarnego lądu» Nalewek, Leszna i Krochmalnej, choć niekiedy wątpliwym światopoglądowo.

Lubiła się fotografować. Z papugą lub psem, jako demoniczna kobieta obwieszona biżuterią lub u boku swego drugiego męża, zapaśnika, Teodora Sztekkera. Z lubością kreowała swój artystyczny wizerunek opowiadając o miłości do zwierząt i podróży (samodzielnie podróżowała po Turcji i Argentynie), upodobaniu do życia na wsi (choć spędziła tam zaledwie kilka miesięcy), do perfum: jaśmin turecki, a w literaturze: do opisu.

W dzienniku Zofii Nałkowskiej — zaprzyjaźnionej z Melcer — występuje jako znana literatka „tęga, wspaniała, ładna, odziana w futro z pantery, wracająca z zagranicy” u boku kultowego sportowca, nazywanego „polską panterą”. Bożyszcze tłumów i ulubieniec kobiet zmarł w 1934 roku. Wdowa wychowała bliźnięta, Eryka i Elżbietę”.



Sztuka pisania to autorski cykl Agaty Tuszyńskiej — pisarki, poetki i reportażystki. Jest autorką wielu książek biograficznych, między innymi „Singer. Pejzaże pamięci” (1994), „Długie życie gorszycielki. Losy i świat Ireny Krzywickiej” (1999) czy „Narzeczona Schulza” (2015), a także osobistych: „Rodzinnej historii lęku” (2005), „Ćwiczeń z utraty” (2007) czy wspólnie z Dorotą Barczak-Perfikowską, Grażyną Latos, Elżbietą Strzałkowską i Wiolettą Wejman „Bagaż osobisty. Po Marcu” (2018). Jej książki tłumaczono na kilkanaście języków.