„Zbyszko Siemaszko. Fotograf Warszawy” to nowa wystawa Domu Spotkań z Historią, prezentująca ponad 200 zdjęć z imponującego artystycznego dorobku fotografa, na której zobaczymy Warszawę Zbyszka Siemaszki z lat 50. i 60.
Twórca fotografował ją dniem i nocą, eksperymentował z perspektywą, szukał ciekawych ujęć. Pokazywał stolicę jak dynamiczną, nowoczesną metropolię, rozświetloną neonami. Dokumentował jej odbudowę, fotografował nową architekturę i odnowione zabytki, ruchliwe centrum miasta i Pragę, osiedla mieszkaniowe i plaże nad Wisłą. Starannie planował kadr, atmosferę i estetykę zdjęcia, ale też łapał na gorąco uliczne scenki i z bliska przyglądał się przechodniom.
Aleje Jerozolimskie z Centralnym Domem Towarowym (CDT), początek lat 60. Popularny „Cedet” był dziełem czystego funkcjonalizmu. Należał do najwybitniejszych osiągnięć polskiej myśli architektonicznej po II wojnie światowej. Wszystko tu wynikało z funkcji: żelbetowy szkielet konstrukcyjny pozwalający na tworzenie wielkich przestrzeni handlowych na każdym piętrze czy szklane ściany zalewające wnętrza światłem dziennym. Projekt Zbigniewa Ihnatowicza i Jerzego Romańskiego powstał w 1948 roku. Jego realizacja przeciągnęła się do roku 1951, gdy obowiązywała już doktryna socrealizmu. Ledwo ukończony budynek został poddany wówczas miażdżącej krytyce partyjnych ideologów. Spłonął w 1975 roku. Odbudowano go na siedzibę domu towarowego Smyk, zmieniając nieco jego architekturę zewnętrzną. Kilkanaście lat temu praktycznie został rozebrany i odtworzony z przywróceniem wyrafinowanego kształtu zewnętrznego. Nie jest już domem towarowym, lecz biurowcem ze sklepami na dolnych poziomach. Na pierwszym planie niemiecki samochód DKW F8, tzw. dekawka. Fot. FORUM
Jako fotoreporter tygodnika „Stolica” realizował różne tematy, pokazując życie codzienne w realiach PRL-u. Był artystą miejskiej fotografii dokumentalnej.
To pierwsza tak obszerna i przekrojowa prezentacja twórczości Zbyszka Siemaszki, czerpiąca zarówno ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego jak i Agencji FORUM. Na wystawie będzie można zobaczyć nie tylko jego fotografie i wybrane okładki Tygodnika „Stolica” ze zdjęciami Siemaszki, ale także oryginalne aparaty fotograficzne twórcy. Kuratorami wystawy są Katarzyna Madoń-Mitzner oraz Krzysztof Wójcik, varsavianistyczne opisy zdjęć opracował Jerzy S. Majewski.
Katarzyna Madoń-Mitzner podkreśla: ”Zbyszko Siemaszko uważał się za dokumentalistę, ale konsekwentnie kreował subiektywną, artystyczną wizję stolicy. Jego fotografie niosą pewien przekaz propagandowy, a jednocześnie ich autor unikał pokazywania wizualnych znaków PRL-owskiej propagandy. Tworzył uniwersalne, „czyste” obrazy miasta, z naszej perspektywy uderzająco czyste, także dlatego, że ówczesnej Warszawy nie zaśmiecały reklamy. Łączył przedwojenny warsztat i estetykę fotografii architektury (tu jego mistrzami byli Czesław Olszewski oraz Edmund Kupiecki) ze swoją wizją miasta jako żywego organizmu, wykorzystując motyw ruchu miejskiego do zdynamizowania fotografowanych przestrzeni. Ludzie - występujący tu głównie w roli przechodniów - są spójnym elementem tej wizji, podobnie jak nowe samochody, motocykle, czy autobusy.”
Zdjęcia Zbyszka Siemaszki należały do najczęściej publikowanych w tygodniku „Stolica”; ma na koncie imponującą liczbę zdjęć okładkowych w „Stolicy” (222 okładki!). Fotograf współtworzył także redakcję ilustrowanego magazynu „Perspektywy”, w której w latach 80. Pracował z Krzysztofem Wójcikiem: „Zbyszko Siemaszko miał szczęście do Warszawy, a Warszawa do niego. Fotografował ją pięknie, komponując kadry, używał aparatów wielkoformatowych i statywów. A Warszawa, zmieniając się, wciąż dostarczała mu nowych tematów i wyzwań.”
To już drugie spotkanie z twórczością Zbyszka Siemaszki w Domu spotkań z Historią. W 2016 roku zaprosiliśmy do obejrzenia wystawy plenerowej zdjęć Siemaszki, zatytułowanej „Sen o Mieście”. Wydaliśmy także towarzyszący wystawie album, prezentujący artystyczne fotografie architektury i przestrzeni miejskiej Zbyszka Siemaszki.
Po ośmiu latach wystawą „Zbyszko Siemaszko. Fotograf Warszawy” wracamy do twórczości tego niezwykłego artysty. Nowej ekspozycji prac Siemaszki w Domu Spotkań z Historią towarzyszy premiera wydanego przez DSH albumu zatytułowanego
„Zbyszko Siemaszko. Fotograf Warszawy” ze wstępami kuratorów wystawy, Katarzyny Madoń-Mitzner i Krzysztofa Wójcika oraz autorskimi opisami zdjęć, varsavianisty Jerzego S. Majewskiego.
ALBUMY DSH Z FOTOGRAFIAMI ZBYSZKA SIEMASZKI
Album
„Sen o Mieście” dostępny jest stacjonarnie w Warszawie w Księgarni XX wieku Domu Spotkań z Historią (ul. Karowa 20) oraz online na stronie księgarni:
ksiegarnia.dsh.waw.pl. Premiera najnowszej publikacji DSH
„Zbyszko Siemaszko. Fotograf Warszawski” zaplanowana jest na 6 marca 2024 r. Książka będzie do kupienia w
Księgarni DSH.
ZBYSZKO SIEMASZKO urodził się w 30 sierpnia 1925 roku w Wilnie. Jego ojcem był znany fotograf Leonard Siemaszko, który wraz z żoną Tatianą prowadził atelier fotograficzne, a później także sklep z aparatami. Leonard pracował również jako fotoreporter, m.in. dla „Ilustrowanego Kuriera Codziennego”, oraz portretował Józefa Piłsudskiego. Zbyszko i dwaj jego starsi bracia – Leonard i Henryk – od dziecka przyuczali się do zawodu.
W czasie II wojny Siemaszko, jako 19-latek, wstąpił do 3. Wileńskiej Brygady AK (pseudonim „Swojak”). Dokumentował życie partyzantów – wykonał wówczas kilkaset zdjęć. Ciężko ranny w czasie jednej z akcji, trafił do niemieckiej niewoli, skąd został odbity. W 1945 roku wraz z rodziną opuścił Kresy. W Katowicach Siemaszkowie znów prowadzili zakład fotograficzny. Zbyszko zrobił tam maturę i podjął pracę fotoreportera w tygodniku „Odra”. W 1948 roku przenieśli się do Warszawy. Rodzice otworzyli przy placu Narutowicza kolejny zakład fotograficzny. Zbyszko studiował w Szkole Głównej Planowania i Statystyki, ale wkrótce zatrudnił się w Społecznym Przedsiębiorstwie Budowlanym, gdzie prowadził pracownię dokumentacji fotograficznej. Odtąd całe swoje życie związał z Warszawą i z fotografowaniem. Jego mentorem był wybitny fotograf architektury Edmund Kupiecki. To on wprowadził go w 1951 roku do Związku Polskich Artystów Fotografików. W latach 1951–1963 Siemaszko systematycznie dokumentował odbudowę miasta dla Państwowego Przedsiębiorstwa Konserwacji Architektury Monumentalnej. W 1953 roku dołączył do zespołu tygodnika „Stolica”; jego zdjęcia należały do najczęściej publikowanych – był autorem okładek do 222 numerów. Wydał też m.in. dwa autorskie albumy o Warszawie (1964 i 1968). Od 1969 do 1990 roku pracował jako fotoreporter tygodnika „Perspektywy” i realizował swoje projekty autorskie. Jeździł po Polsce i latał nad Polską. Zrobił m.in. tysiące zdjęć lotniczych miast i miasteczek na zlecenie Krajowego Ośrodka Badań i Dokumentacji Zabytków. Zmarł w 2015 roku.
Zawsze fotografował w terenie, nie interesowała go praca w atelier. Zakład „Fotografia Siemaszkowie” przejął po Leonardzie jego wnuk Maciej, a obecnie prowadzą go prawnuk, Filip Siemaszko z żoną Anną. Kolekcja w sumie kilkunastu tysięcy zdigitalizowanych fotografii Zbyszka Siemaszki znajduje się w Narodowym Archiwum Cyfrowym oraz w Polskiej Agencji Fotografów FORUM. Wciąż opracowywane i udostępniane są nowe jego zdjęcia.
Wystawa zdjęć Zbyszka Siemaszki w Domu Spotkań z Historią będzie czynna od 8 marca do 8 września 2024 r. 7 marca br. o godzinie 18:00 zapraszamy na wernisaż wystawy oraz wyjątkowy koncert Kwartetu Jazzowego Jana Emila Młynarskiego.
ZBYSZKO SIEMASZKO. FOTOGRAF WARSZAWY
kuratorzy: Katarzyna Madoń-Mitzner (DSH), Krzysztof Wójcik (FORUM)
varsavianistyczne opisy zdjęć: Jerzy S. Majewski
projekt graficzny: Kotbury – Andrzej Budek, Jacek Ebert
koordynacja projektu i produkcja wystawy: Julia Libera, Olga Pigłowska
współpraca: Agnieszka Sural, Magdalena Stefańczyk
redakcja: Małgorzata Purzyńska, Katarzyna Madoń-Mitzner
tłumaczenie: Krzysztof Ścibiorski
korekta: Anna Kaniewska (polski), Christopher Smith (angielski)
przygotowanie zdjęć do druku: Tomasz Kubaczyk
realizacja projektu wystawy: Willow Service Mateusz Wierzbicki
druk: Druk wielkoformatowy Paweł Ciepielewski
program wydarzeń: Kinga Sochacka
promocja: Marta Czyż, Marianna Januszewicz, Marta Rogowska, Nadzieja Rudzka, Kaja Stępkowska
projekt plakatu: to/studio
Fotografie pochodzą ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz Polskiej Agencji Fotografów FORUM.
Dziękujemy naszym partnerom: Narodowemu Archiwum Cyfrowemu i Polskiej Agencji Fotografów FORUM, oraz Annie i Filipowi Siemaszkom za ich życzliwość dla tego projektu.
Kontakt z mediami:
Kaja Stępkowska, k.stepkowska@dsh.waw.pl, 693 463 665
