17 stycznia 1945

Naszą opowieść o odbudowie Warszawy rozpoczynamy z Jerzym S. Majewskim, varsavianistą i dziennikarzem. Jednym z pierwszych zadań jakie w ramach odbudowy zostało zrealizowane już w styczniu 1945 r było połączenie lewobrzeżnej i prawobrzeżnej Warszawy. Zobacz nagranie →

Tymczasowy most pontonowy dla ruchu pieszego na Wiśle. Zbudowany w kwietniu 1947 po zniszczeniu przez krę mostu wysokowodnego. Połączył ulicę Szeroką na Pradze (obecnie ulica Kłopotowskiego) z Wybrzeżem Kościuszkowskim nieopodal ulicy Karowej. Na zdjęciu panorama miasta od strony Pragi: od Szpitala Położniczego im. ks. Anny Mazowieckiej przez Pałac Namiest­nikowski (obecnie Pałac Prezydencki) i kościół poseminaryjny do kościoła św. Anny oraz domu Schichta przy Nowym Zjeździe. ( „Warszawa na nowo. Fotografie reporterskie 1945-1949”, wyd. DSH, 2020, Anna Brzezińska, Katarzyna Madoń-Mitzner).

Kiedy polskie i sowieckie wojska wkraczały do zniszczonej lewobrzeżnej Warszawy, Niemcy oddali miasto właściwie bez walki. Zostało tylko morze ruin, efekt walk powstańczych i metodycznego niszczenia domów, kamienic, zabytków i dóbr kultury. Na gruzach żyli już jedynie warszawscy robinsonowie, czyli osoby, które nie podporządkowały się nakazowi opuszczenia miasta po jego kapitulacji. Warunki życia w pierwszych dniach po wyzwoleniu były dramatyczne. W ruinach roiło się od min i niewybuchów, trzeba było chować zmarłych i ekshumować tych, których pochowano w grobach tymczasowych. Brakowało wody i prądu, nie działała kanalizacja. To jednak nie odstraszało ludzi od powrotów. Stolica krok po kroku wracała do życia. („Zdzierak Warszawski 2020”, wyd. DSH, Agnieszka Tomasińska, Katarzyna Kazimierowska).

Tymczasowy most pontonowy dla ruchu pieszego na Wiśle, 1947, fot. PAP/Zdzisław Wdowiński

***

BUDUJEMY NOWY DOM
W związku z przypadającymi na 2025 rok obchodami 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy stolicy zespół DSH przygotował program nawiązujący do tamtych doświadczeń i uwzględniający zarówno świadectwa źródłowe, jak i ustalenia merytoryczne dotyczące odbudowy Warszawy, które trafiły do przestrzeni publicznej w ostatnich kilkunastu latach. Projekt wprowadza także do obiegu nieznane materiały audiowizualne, w tym świadectwa z Archiwum Historii Mówionej DSH. Koordynatorem merytorycznym programu DSH „Budujemy Nowy Dom” jest Piotr Jakubowski, zastępca dyrektorki DSH. W programie m.in. wystawa plenerowa „BUDUJEMY NOWY DOM. ODBUDOWA WARSZAWY W LATACH 1945-1952” (wrzesień–grudzień 2025), wystawa czasowa „WARSZAWA NA NOWO. FOTOGRAFIE REPORTERSKIE 1945–1949” (wrzesień 2025-luty 2026), premiery nowych edycji albumów „Budujemy Nowy Dom. Odbudowa Warszawy w latach 1945–1952” i „Warszawa na nowo. Fotografie reporterskie 1945–1949”, spacery miejskie z Jerzym S. Majewskim i Tomaszem Markiewiczem szlakiem najciekawszych, mniej znanych lokacji w stolicy związanych z odbudową miasta w cyklu „Budujemy Nowy Dom – historie nieznane”, a także cykl „Czwartkowe spotkania z odbudową Warszawy”, prezentowany od marca do grudnia 2025 w mediach społecznościowych DSH i Kulturalnej Warszawy.

Projekt DSH „Budujemy Nowy Dom” jest częścią zainicjowanego i finansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa programu kulturalnego z okazji 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy stolicy.

#budujemynowydom #80rocznicarozpoczeciaodbudowystolicy