Wspomnienia Jerzego Timoszewicza
Kontynuujemy cykl „Czwartki z odbudową Warszawy”. Jerzy Timoszewicz (ur. 1933) wspomina powrót do Warszawy w lutym 1945 i przeprowadzkę do ciotki, pracującej wówczas w Dyrekcji Kolei na Targowej:
„No i zaczął się czas dosyć ciężki. Sytuacja była taka: mieszkanie obrabowane, sklep obrabowany, żadnych środków i pieniędzy. I te pierwsze tygodnie, gdzieś do połowy marca, więc ponad miesiąc, były bardzo trudne. Po prostu to był jedyny czas w moim życiu, kiedy bywałem głodny. Bywały okresy niedostatku, bywały okresy złego odżywiania w całym moim życiu – ale to był okres głodu.
Ojciec usiłował zarobić jakieś pieniądze, jeżdżąc do Brzostowca i przywożąc od życzliwego nam, zaprzyjaźnionego gorzelanego spirytus. I to były jedyne możliwości. Widząc, co się dzieje, matka zdecydowała, żebym wyjechał z ciotką, która wróciła do swojego mieszkania w Radości, przechodząc po lodzie przez Wisłę.
Funkcjonowała kolejka wąskotorowa i kolej od Pragi, dalej, bo tam już przecież urzędował rząd tymczasowy. I ciotka przyjechała, przeszła już tym razem przez most wysokowodny, i zabrała mnie do siebie, gdzie było lepiej z zaopatrzeniem. Ona miała domek po dawnym dróżniku kolejowym, jeszcze z czasów carskich, bardzo prymitywny, ale przed wojną jako pracownikowi Dyrekcji Kolei po prostu dali jej ten domek. Tam niestety była studnia i takie rzeczy, więc musiała mieć kogoś do pomocy – [był tam] zaprzyjaźniony z nią kolejarz, który się opiekował tym domkiem. I on przywoził, ponieważ jeździł na tym szlaku na wschód, trochę mięsa i takie rzeczy.
Myśmy szli, żeby się dostać do kolejki wąskotorowej i pojechać do Radości. Szliśmy Krakowskim Przedmieściem. Hotel Bristol był ocalały – bardzo wytworne miejsce, oczywiście zajęte w głównym stopniu przez Rosjan. Na dole miało rzecz, która budziła niesłychaną zazdrość i podziw warszawian, mianowicie ogromny sklep. Nie pamiętam, jak to się nazywało, ale to były luksusowe towary Armii Czerwonej, dostępne tylko dla wybranych. Te wystawy, na których były kawiory, nie kawiory… Robiło to wrażenie.
Most był na wysokości ulicy Bednarskiej, już zbudowany na pontonach, drewniany, porządny, ale ruch bywał wahadłowy, regulowany przez żołnierzy Armii Czerwonej. A właściwie przez żołnierki, tak zwane regulirowszczyki z czerwonymi chorągiewkami, które raz tak, raz tak… Myśmy szli z ciotką i mniej więcej właśnie na wysokości tego mostu zatrzymał się koło nas samochód. Ktoś wyjrzał czy otworzył drzwiczki i zapytał: – Dokąd pani idzie z tym małym? –Chcemy się dostać na Pragę, bo jedziemy do Radości, ja mieszkam w Radości. – Ten pan nas zaprosił – on nie był kierowcą, miał kierowcę – i przewiózł nas bez żadnych problemów i czekania na Pragę. Kiedyśmy wysiedli, ciotka mówi po cichu – a już pracowała z powrotem w Dyrekcji Kolei: – To jest mój minister. – Był powołany rząd tymczasowy, minister [Jan] Rabanowski, ten nowy, z nowego rządu, przyszedł do nas ze Wschodu. Bardzo był elegancki i życzliwy”.
BUDUJEMY NOWY DOM
W związku z przypadającymi na 2025 rok obchodami 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy stolicy zespół DSH przygotował program nawiązujący do tamtych doświadczeń i uwzględniający zarówno świadectwa źródłowe, jak i ustalenia merytoryczne dotyczące odbudowy Warszawy, które trafiły do przestrzeni publicznej w ostatnich kilkunastu latach. Projekt wprowadza także do obiegu nieznane materiały audiowizualne, w tym świadectwa z Archiwum Historii Mówionej DSH. Koordynatorem merytorycznym programu DSH „Budujemy Nowy Dom” jest Piotr Jakubowski, zastępca dyrektorki DSH. W programie m.in. wystawa plenerowa „BUDUJEMY NOWY DOM. ODBUDOWA WARSZAWY 1945-1952” (wrzesień–grudzień 2025), wystawa czasowa „WARSZAWA NA NOWO. FOTOGRAFIE REPORTERSKIE 1945–1949” (wrzesień 2025-luty 2026), premiery nowych edycji albumów „Budujemy Nowy Dom. Odbudowa Warszawy w latach 1945–1952” i „Warszawa na nowo. Fotografie reporterskie 1945–1949”, spacery miejskie z Jerzym S. Majewskim i Tomaszem Markiewiczem szlakiem najciekawszych, mniej znanych lokacji w stolicy związanych z odbudową miasta w cyklu „Budujemy Nowy Dom – historie nieznane”, a także cykl „Czwartki z odbudową Warszawy”, prezentowany od marca do grudnia 2025 w mediach społecznościowych DSH i Kulturalnej Warszawy.
Projekt DSH „Budujemy Nowy Dom” jest częścią zainicjowanego i finansowanego przez Miasto Stołeczne Warszawa programu kulturalnego z okazji 80. rocznicy rozpoczęcia odbudowy stolicy.
#budujemynowydom #80rocznicarozpoczeciaodbudowystolicy
